پاورپوینت”کاربرداینترنت اشیاءدربهداشت و درمان با رویکرد امنیت و بهبود زندگی بیماران”
دسته بندي :
علوم انسانی »
گردشگری و توریسم
استفاده از اینترنت اشیا جهت ارتقا بهداشتِ ساختمان های هوشمند
امروزه تعداد زیادی از بیماران وجود دارند که در خانه تحت درمان قرار می گیرند. زمان هایی وجود دارد که این افراد ممکن است وارد یک وضعیت بحرانی شده و نیاز به کمک داشته باشند. خانه های هوشمند به عنوان یکی از زمینه های کاربردی اینترنت اشیا، از ضروریات عصر حاضر برای بهتر زیستن در جوامع محسوب می شود. همچنین پیشرفت در رایانش فراگیر و اینترنت اشیا (IoT)، تجهیزات ارزان و کارامدی را فراهم کرده است تا بتوان با به کارگیری آن ها در خانه های بهداشتی هوشمند (HSH) میزان دقت درمان را بهبود بخشد. با توجه به این که استفاده از دوربین و پردازش تصویر در IoT به خصوص در زمینه HsH، می تواند برای پرستاران یا مراقبان جهت کمک کردن بهنگام- به بیماران و / یا افراد مسن که بخشی از سیستم های مراقبت در منزل می باشند- سودمند واقع شوند. این مقاله به بررسی استفاده از تصاویر بیمار و تشخیص احساسات او جهت کمک به بیماران و افراد مسن در زمینه مراقبت های بهداشتی در خانه می پردازد. با توجه به این که پیاده سازی این برنامه کاربردی با استفاده از فناوری اینترنت اشیا، بسیار آسان و ارزان بود، نمونه اولیه از طرح پیشنهادی روی چندین پلت فرم محاسباتی اجرا شد. نتایج حاصله دلالت بر امکان پذیر بودن طرح پیشنهادی بودند.
۱- مقدمه
امروزه در سرتاسر دنیا، از اینترنت برای جستجوی در وب، ارسال و دریافت ایمیل، دسترسی به محتوا و خدمات چندرسانه ای، بازی های کامپیوتری، شبکه های اجتماعی و بسیاری از کارهای دیگر استفاده می نمایند. پیش بینی می شود که در دهه آینده، اینترنت به عنوان سیستم یکپارچه ای از اشیاء کلاسیک و به هم مرتبط باشد که در آن خدمات و مفاد مورد نیاز همه جا در دسترس باشد. در چنین دیدگاهی، عبارت اینترنتی از اشیاء به طور گسترده ای استفاده می شود. این نوآوری با قرار دادن تجهیزات الکترونیکی در اشیاء فیزیکی، هوشمند ساختن اشیاء و میسر نمودن یکپارچه سازی در زیرساخت جهانی که منتج به سایبرفیزیکال می گردد، توانمند می گردد. شش مورد از مزایایی که اینترنتی از اشیاء به عنوان نقش رهبری می تواند تأمین نماید عبارت خواهد بود از: پایش زیست محیطی، شهرهای هوشمند، کسب و کار هوشمند/ مدیریت تولید و موجودی، خانه های هوشمند/مدیریت ساختمان هوشمند؛ مراقبت های بهداشتی و امنیتی و نظارت. در حال حاضر کنترل از راه دور اطلاعات لوازم خانگی مبتنی بر زیرسیستم های اینترنتی از اشیاء نظیر نسخه ۶ پروتکل اینترنت) آدرس IP نسخه (IPv6) 6 ) در یک شبکه خانگی به یک درخواست مهم از طرف مصرف کنندگان تبدیل شده است. چندین پژوهش در جهت بهینه سازی مصرف انرژی در خانه های هوشمند، می توان یافت. در ۱۵ سال اخیر تعداد سالمندان به طور فزایندهای در حال افزایش می باشد .این افراد که بیشتر مستعد بیماری هستند، اکثراً به تنهایی زندگی می کنند. همچنین، آن ها اغلب بعد از درمان و یا پس از مرخصی در منزل مراحل درمان های بعدی را می گذرانند. با در نظر گرفتن این که کارکرد اولیه خانه هوشمند این است که با نیازهای ساکنین خانه انطباق یابد و این که آن ها چگونه فعالیت های خود را به انجام می رسانند را مورد بررسی قرار دهد در نتیجه استفاده از تکنولوژی های خانه های بهداشتی هوشمند HSH بسیار ضروری است .می توان این تکنولوژی را به صورت خانه های هوشمندی که با دستگاه های تخصصی (عمدتاً سنسورها و محرک ها) جهت مراقبت های بهداشتی از راه دور، مجهز شده است، تعریف کرد .این تکنیک در چند مقاله، استفاده شده است، که در آن نویسندگان راه حل های تکنیکال را جهت کمک به مراقبین در مواقع نیاز برای نظارت مردم ارائه داده اند. در طول تحقیقات مشخص شد که بسیاری از این پروژه های تحقیقاتی جهت بهبود زندگی روزمره بیماران به آن ها ابزارهای خاصی مانند آلارم هشدار را ارائه کرده اند. در بسیاری از تحقیقات نشان داده شده است که احساسات نقش مهمی را در بهبود بیماری دارد و این موضوع توسط نویسندگان مورد بررسی قرار گرفته است. به همین دلیل این مقاله یک راه حل مراقبت های بهداشتی در خانه با استفاده از تصاویر و حالات چهره جهت نظارت بر بیماران و افراد مسن که نیازهای ویژه ای دارند، ارائه شده است. داشتن حالات چهره در طی یک دوره زمانی می تواند به پرستار کمک کند تا از روی آن حالات بتواند تصمیم بگیرد که بیمار تا چه حد احساس درد دارد و آیا به کمک نیاز دارد یا نه؟
این مقاله به صورت زیر تدوین شده است :مفهوم ساختمان هوشمند و همچنین ساختار آن بعد از ظهور اینترنتی از اشیاء، در بخش دوم توضیح داده شده است. در بخش سوم، روش پیشنهادی جهت بهره برداری از فن آوری اینترنت اشیا برای بهبود درمان در خانه های بهداشتی هوشمند از طریق شناسایی بیمار و تشخیص احساسات او شرح داده می شود. بخش چهارم به نتایج های حاصل از آزمایشات تخصیص داده شده است. نتیجه گیری و کارهای آتی در بخش پنجم آمده است.
۲- مفهوم ساختمان هوشمند
خانه هوشمند به معنای محیط زندگی هوشمند برای انسان است که باعث راحتی افراد می شود، رفاه را ارتقاء می دهد، و امنیت حیات را تامین می کند. به خاطر رشد سریع فناوری IT و توسعه ی اینترنت، دستگاه های دیجیتال می توانند IP آدرس را دریافت کرده با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. با پیشرفت دستگاه های هوشمند و فناوری شبکه، تمامی دستگاه های موجود در خانه از طریق یکدیگر به هم متصل می شوند. با انجام این کار، بسیاری از خدمات مکمل تامین می شود و آن ها زندگی را راحت تر می کنند. خانه هوشمند دارای ۴ بخش است: دستگاه های هوشمند، شبکه خانگی، ورودی خانه و پلت فرم خدمات؛ که در شکل ۱ نشان داده شده است. در سیستم خانه هوشمند، بسیاری از دستگاه ها به هم متصل شده و اطلاعات خود را از طریق شبکه خانگی به اشتراک می گذارند. بنابراین، ورودی خانه برای کنترل جریان های اطلاعاتی در بین دستگاه های هوشمند و مرتبط کردن شبکه خارجی استفاده می شود .پلت فرم خدمات معمولا در سمت تامین کننده ی خدمات قرار دارد و می تواند برای تحویل خدمات گسترده به دستگاه های خانگی استفاده شود.
نسل جدید خانه هوشمند کامل ترین تعریف را در حال حاضر ارائه می دهد که شامل کنترل هوشمندانه ۶ بخش: روشنایی، سرمایش/گرمایش، امنیتی، سینمای خانگی و پخش فیلم، سیستم پخش موسیقی و سایر تجهیزات الکترونیکی قابل کنترل با رله (شیر برقی، پرده برقی و غیره) می شود. لازم به ذکر است در نسل جدید، خود کاربر تعیین می کند که به کدام یک از بخش های فوق نیاز دارد.
۱-۲- خانه هوشمند “پس از ظهور اینترنتی از اشیا ”
اینترنتی از اشیاء آینده ای را مجسم می کند که در آن موجودیت های فیزیکی و دیجیتالی می توانند با یکدیگر ارتباط داشته باشند، بدین معنی که فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی مناسب قادرند دسته بندی جدید از برنامه های کاربردی و خدماتی ایجاد کنند. اینترنتی از اشیاء به عنوان یک فناوری زیرساختی مناسب برای سیستم های کنترل خانه با برد پایین بی سیم در نظر گرفته شده است. در حقیقت خانه ها و ساختمان های هوشمند طیف وسیعی از خدمات، برنامه های کاربردی، تجهیزات، شبکه ها و سیستم ها را که در کنار یکدیگر به منظور فراهم کردن یک محیط هوشمند برای حوزه هایی نظیر امنیت و کنترل، ارتباطات، اوقات فراغت و آسایش، یکپارچگی محیطی و دسترس پذیری پوشش دهی می کنند. تعدادی از نمونه کاربردهای این دیدگاه عبارتند از: ۱- کنترل هوشمند: امکان کنترل روشنایی خانه قبل از ورود و بعد از خروج را برای کاربر فراهم می آورد که این امر از لحاظ امنیتی نیز کاربرد دارد. -۲ تنظیم خودکار دمای خانه مبتنی بر تشخیص غیرحضوری: از این طریق می توان به حداکثر صرفه جویی در مصرف انرژی دست پیدا کرد، ۳ -کنترل سرگرمی/رسانه :با استفاده از این سیستم یکپارچگی فعالیت های سرگرمی و رسانه ای خانه از قبیل موسیقی، ویدئوهای تصویری، کنسول های سرگرمی و غیره در مقایسه با کارکرد مستقل هرکدام راحت تر شده و کنترل آن ها از راه دور ممکن می گردد. هر قدر دانش بیشتری درباره دارایی ها در یک خانه هوشمند وجود داشته باشد، سیستم بهتر می تواند به عنوان یک مراقبت کننده مستقل عمل نماید به طوری که یک محیط امن و راحت و دوستدار محیط زیست ایجاد نماید.
۳- استفاده از تکنیک اینترنت اشیا جهت شناسایی بیمار و تشخیص احساسات او در خانه های هوشمند
در حال حاضر تعداد زیادی از بیماران که در خانه تحت درمان هستند وجود دارد. همچنین تعداد این افراد به طور قابل توجهی در پانزده سال گذشته افزایش یافته است و اغلب این افراد در خانه درمان می شوند. زمان هایی وجود دارد که این افراد ممکن است وارد یک وضعیت بحرانی شوند و نیاز به کمک داشته باشند) مثل زمان رویارویی با یک حادثه، یا موقع افسرده شدن(. پیشرفت در رایانش فراگیر و اینترنت اشیاء (IoT) تجهیزات ارزان و کارامدی را فراهم کرده اند که شامل ارتباطات بی سیم و دوربین ها می باشد مانند تلفن های هوشمند و دستگاه های جاسازی شده مانند Raspberry Pi رایانش جاسازی شده، امکان توسعه خانه های بهداشتی هوشمند (HSH) را که قادر باشد میزان دقت درمان را در خانه بهبود بخشد، میسر کرده است. استفاده از دوربین و پردازش تصویر در IoT به خصوص در زمینه HsH، کاربردی است که هنوز به طور کامل در مقالات مورد بررسی قرار نگرفته است. اگرچه استفاده از تصاویر برای مسائلی مانند ایمنی و اقدامات نظارتی و مراقبتی در خانه به طور متداول مرسوم است. آن ها کمتر برای کمک به بیماران و / یا افراد مسن که بخشی از سیستم های مراقبت در منزل می باشند، استفاده شده است .به نظر ما، این تصاویر می توانند برای پرستاران یا مراقبان جهت کمک کردن بهنگام به بیماران، سودمند واقع شوند .این برنامه کاربردی می تواند با استفاده از فن اوری اینترنت اشیاء، بسیار آسان و ارزان پیاده سازی شود. این مقاله به بررسی استفاده از تصاویر بیمار و تشخیص احساسات برای کمک به بیماران و افراد مسن در زمینه مراقبت های بهداشتی در خانه می پردازد. نمونه اولیه از طرح کلی ما برر روی چندین پلت فرم محاسباتی اجرا شد و نتایج امکان پذیر بودن رویکرد ما را نشان داد.
۱-۳- سیستم پیشنهادی در ساختمان های هوشمند جهت شناسایی بیمار
ما یک سیستم به نام معماری هوشمند برای مراقبت های بهداشتی در خانه که به اختصار SAHHc نامیده می شود را پیشنهاد دادیم. SAHHc بر مبنای استفاده از اینترنت اشیاء جهت نظارت هوشمندانه و منحصر به فرد افراد مسن در خانه هایشان می باشد. SAHHc از دو عنصر تشکیل شده است: ۱-حسگر -۲ سیستم تصمیم گیر.
حسگرها، دستگاه هایی هستند که در محیط توزیع شده اند؛ تعداد آن ها خیلی زیاد است و کارشان جمع آوری اطلاعاتی راجع به وضعیت بیمار (اطلاعاتی مانند، گرفتن تصویر (و ارسال این اطلاعات به سمت عنصر تصمیم گیرنده می باشد. سنسورها قادر به شناسایی حضور افراد هستند و همچنین قادر هستند که تصاویر آن ها را بگیرند. هنگامی که فرد وارد اتاق می شود، دستگاه فعالیت او را ثبت می کند و تصاویر شخص را جمع آوری می کند تا پردازش کند و مشخصه های صورت شخص را به دست آورد. اگر توسط دستگاه شناسایی شد که این شخص همان فرد بیمار نیست رفتار این شخص نادیده گرفته خواهد شد. اگر تشخیش داده شود شخص همان فرد بیمار مورد نظر می باشد، فعالیت های او تحت نظارت قرار می گیرد و همچنین تصاویر چهره فرد جهت به دست آوردن حالات احساسی او مورد استفاده قرار می گیرد. عنصر تصمیم گیرنده، اطلاعات دریافت شده را پردازش می کنند و در جهت حفاظت سلامت بیمار و دادن درمان مناسب به آن ها تصمیمی را اتخاذ می کند. در حقیقت عنصر تصمیم گیرنده رابط بین بیمار و پرستار می باشد. همه دستگاه ها بر روی منبع تغذیه خانگی نصب شوند و از یک باتری به عنوان منبع پشتیبان استفاده شد. همچنین محل اقامت دارای یک شبکه ارتباطی داخلی بود که توسط سیستم مورد استفاده قرار داده شد. ما مدل SAHHc خود را بر مبنای مدل ارائه شده در توسعه دادیم. تا بتوانیم در آن ویژگی های جدیدی را هم در زمان اجرا با توجه به ملزومات هدف و محیطی به سیستم اضافه کنیم . ما SAHHc را به صورت ۳ سطح که هر سطحی قابل تنظیم است طراحی کردیم (شکل ۲).
به طور خلاصه SAHHc به سه سطح تنظیم می شود: سطح صفر(توسط دستگاه تعبیه شده): این مرحله عمل تشخیص چهره را انجام می دهد، پیش پردازش و شناسایی بیمار انجام می گیرد و همچنین حالات چهره مشخص می گردد .سطح ۱ (سرور محلی): عمل نظارت بر خانه و نظارت سلامت بیماران را انجام خواهد داد. همچنین کنترل کل قسمت های سیستم توسط این قسمت انجام می شود .سطح ۲ (سرور از راه دور): زمانی که سرور محلی دارای سربار زیاد باشد و نامتعادل باشد و توان پردازش را نداشته باشد، آنگاه پردازش تصویر توسط ابر انجام می شود که این بخش موجب می شود سیستم پیشنهادی ما مقیاس پذیر باشد.
۲-۳- استفاده از الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات و شبکه عصبی جهت شناسایی بیمار و تشخیص حالات چهره از روی تصویر
در روش پیشنهادی برای استخراج ویژگی از الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات استفاده شده است. الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات یا به اختصار PSO که از عملکرد دسته جمعی گروه های حیوانات مانند پرندگان و ماهی ها اقتباس شده است در سال ۱۹۹۵ توسط جیمز کندی و راسل ابرهارت معرفی گردید. بهینه ساز اجتماع ذرات با یک جمعیت از جواب های تصادفی (ذره ها) شروع به کار می کند، سپس برای یافتن جواب بهینه در فضای مسئله با به روز کردن مکان ذره ها به جستجو می پردازد. در روش پیشنهادی شناسایی حالت های چهره، پس از اینکه ویژگی های برجسته تر با استفاده از الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات انتخاب شد، بردار ویژگی های منتج نهایی به عنوان ورودی به یک شبکه عصبی داده می شود. شبکه های عصبی، طبقه بند الگوها می باشند اما هر طبقه بند الگو، شبکه عصبی نیست. برخی از ویژگی های مختص به شبکه های عصبی که سایر طبقه بندها دارا نیستند توانایی آن ها در یادگیری و تعمیم است. در الگوریتم پیشنهادی از شبکه عصبی RBF جهت طبقه بندی حالات چهره استفاده شده است. شبکه های RBF معمولا شامل سه لایه می باشند: لایه ی ورودی، لایه ی مخفی با یک تابع فعالیت RBF غیرخطی و لایه ی خروجی. ساختار شبکه در روش پیشنهادی شامل یک گره ورودی به ابعاد بردار ویژگی ها، یک لایه مخفی و هفت گره خروجی متناظر با یکی از حالت های عصبانیت، انزجار، تنفر، ترس، شادی، ناراحتی و تعجب می باشد .تابع Radial Basis استفاده شده برای تابع تحریک فیلدهای پذیرنده می تواند فرم های مختلفی داشته باشد. رایج ترین فرم برای تابع تحریک Radial Basis تابع گوسی N بعدی می باشد. آموزش این شبکه عصبی در واقع روی تغییر وزن اتصالات خروجی و تغییر عرض توابع گوسی متمرکز است.
۴- نتایج آزمایشات
در این مقاله برای بررسی صحت سیستم پیشنهادی به کار رفته جهت شناسایی بیمار و تشخیص احساسات او از پایگاه داده های توسعه یافته حالات چهره cohn-kanade که به اختصار CK+ می باشد، استفاده شده است. این پایگاه داده شامل ۲۱۰ دنباله تصاویر از بزرگسالان در محدوده سنی ۱۸ تا ۱۵۰ سال است که %۶۹ این افراد زن و مابقی مرد می باشند. از نظر پراکندگی نژاد ۸۱ % آن ها آمریکایی – اروپایی، ۱۳ % آفریقایی – آمریکایی و ۶% آن ها از دیگر گروه ها هستند (شکل ۳).
برای آزمایش که خیلی هم به هرم شبیه نباشند، استفاده شد، همچنین فقط از تصاویر رو به جلو برای تشخیص احساسات استفاده کردیم. پایگاه داده Cohn- Kanade تقریباً حالت استاندارد پیدا کرده و نتایج کارهای مشابه با آن مقایسه می گردد. برای آموزش و آزمایش روش پیشنهادی از ۳۶۰ چهره مختلف از تو تصویر حالت چهره ۱۰۷ شخص مربوط به این پایگاه داده استفاده شده است. در این میان ۲۲۰ داده برای آموزش و ۱۴۰ داده برای آزمایش مدنظر گرفته شده است و این کار ده بار به صورت دوره ای برای آزمایش تمام افراد انجام می گیرد و چهره های مورد آزمایش در هر مرحله در آموزش شبکه دخالت داده نمی شوند. توجه کنید که در الگوریتم PSO، اندازه جمعیت ۵۰۰۲، ۵۰۲ نسل در کل آزمایشات ما در نظر گرفته شد. در بیشتر موارد الگوریتم PSO در کمتر از ۵۰۲ نسل همگرا شد.
آزمایش طبقه بند
Bayesian
Networks
Decision
Tree
Fuzzy SVM
NN+PSO
روش پیشنهادی
اول ۹۰٫۰۰ ۹۶٫۵۰ ۸۲٫۵۰ ۹۹٫۵۰ ۹۹٫۵۰
دوم ۹۳٫۵۰ ۹۴٫۰۰ ۸۷٫۰۰ ۱۰۰ ۱۰۰
سوم ۹۱٫۵۰ ۹۵٫۰۰ ۸۶٫۰۰ ۹۹٫۵۰ ۱۰۰
چهارم ۹۲٫۰۰ ۹۴٫۰۰ ۸۱٫۰۰ ۹۸٫۵۰ ۱۰۰
پنجم ۸۹٫۰۰ ۹۷٫۰۰ ۸۴٫۰۰ ۹۹٫۵۰ ۱۰۰
ششم ۸۷٫۰۰ ۹۶٫۵۰ ۸۵٫۰۰ ۹۹٫۰۰ ۱۰۰
هفتم ۸۶٫۰۰ ۹۲٫۰۰ ۸۵٫۰۰ ۹۹٫۵۰ ۱۰۰
هشتم ۸۸٫۰۰ ۹۶٫۵۰ ۸۲٫۰۰ ۹۸٫۰۰ ۹۹٫۰۰
نهم ۸۵٫۰۰ ۹۴٫۰۰ ۸۶٫۵۰ ۹۹٫۰۰ ۹۹٫۵۰
دهم ۸۷٫۰۰ ۹۵٫۰۰ ۸۳٫۰۰ ۹۹٫۰۰ ۱۰۰
میانگین ۸۸٫۹۰ ۹۵٫۰۵ ۸۴٫۰۲ ۹۹٫۱۵ ۹۹٫۸۰
جدول ۱ میزان دقت را نسبت به شناسایی بیماران نشان می دهد. نتایج دلالت بر این دارد که الگوریتم روش پیشنهادی (ترکیب PSO و شبکه عصبی) بهتر از بقیه الگوریتم های دیگر عمل کرده است. اگرچه الگوریتم های دیگر نیز به نسبت نرخ بالایی از دقت را به دست آوردند. هرچند که طبقه بندها دقت شناسایی بالاتری (تقریباً نزدیک) به روش پیشنهادی به دست می آورد ولی با توجه به این که دارای هزینه محاسباتی خیلی بالاتری نسبت به روش پیشنهادی است به همین دلیل ما برای شناسایی بیماران روش پیشنهادی را که دقت بالا و هزینه محاسباتی کمتری دارد را ترسیم دادیم. همچنین همان طور که در شکل ۴ دیده می شود، روش پیشنهادی در شناسایی حالات چهره هم دقت بالاتری را نسبت به سایر طبقه بندها به دست آورده است.
۵- نتیجه گیری
اینترنت اشیا مفهومی رایانشی است برای توصیف آینده ای که در آن اشیای فیزیکی یکی پس از دیگری به اینترنت وصل می شوند و با اشیای دیگر در ارتباط قرار می گیرند و می توانند زندگی و شغل ما را به یک مرحله مدرن و هوشمند تغییر دهد. با ایجاد زیرساخت های مناسب برای به کارگیری این فناوری، خانه های هوشمند، مناطق مسکونی هوشمند و کاربردهای بیشتری در آینده پدید خواهد آمد. در این مقاله، استفاده از تصاویر و احساسات جهت کمک به درمان بیماران توسط متخصصان در محیط های خانه هوشمند با یک روش خودکار و از طریق اینترنت اشیاء مورد بحث و بررسی قرار گرفت (بدون نیاز به دخالت انسان). ما از تصاویر جهت شناسایی و ردیابی فرد مورد نظر در خانه استفاده کردیم. دقتی که جهت شناسایی فرد با استفاده از روش پیشنهادی توسط آزمایشات به دست آمد در حدود ۹۹٫۸۰ درصد بود. با توجه به گفته روانشناسان که احساسات نقش مهمی را جهت شناسایی حالات بیمار و درمان بیماری بازی می کند، از این رو ما معتقد هستیم که شناسایی حالات چهره یک ویژگی مهم در هنگام نظارت از راه دور بیمار در خانه هوشمند می باشد به همین دلیل تشخیص حالات چهره در روش پیشنهادی ما مد نظر قرار گرفت. دقت به دست آمده توسط الگوریتم پیشنهادی در حدود ۸۴ درصد بود که با توجه به تحقیقات پیشین این میزان دقت بسیار مناسب می باشد.
معرفی پنج استارتاپ در حوزه اینترنت اشیا در سلامت
اینترنت اشیا به زبان ساده، ارتباط سنسورها و دستگاهها با شبکهای است که از طریق آن میتوانند به کمک اینترنت با یکدیگر و با کاربرانشان تعامل کنند. این مفهوم میتواند به سادگی ارتباط یک گوشی هوشمند با تلویزیون باشد یا به پیچیدگی نظارت بر زیرساختهای شهری و ترافیک.
اینترنت اشیای پزشکی که اصطلاح آن IoMT است، به مجموعه دستگاههایی گفته میشود که ارتباط ماشین با ماشین را از طریق شبکه انجام میدهد و از ماشین دیگر بازخورد میگیرد و فرآیندهایی را به صورت اتوماتیک پیش میبرد. نفوذ اینترنت اشیا در حوزه سلامت رو به رشد است. در سال ۲۰۱۵ تعداد دستگاههای IoMT در جهان حدود ۴/۵ میلیارد دستگاه بود که حدود ۳۰ درصد از کل دستگاههای اینترنت اشیا بوده است. پیشبینی میشود در سال ۲۰۲۰ این تعداد به حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دستگاه برسد. این تکنولوژی میتواند تغییر شگرفی در هزینههای درمان و پیشگیری از بیماریها ایجاد کند. در زیر به چند نمونه از استارتاپهایی اشاره شدهاست که در این حوزه ارزشآفرینی میکنند.
استارتاپ Beddit
بِدیت دستگاهی است که زیر بالش قرار میگیرد و فاکتورهای مختلفی را حین خواب کاربر اندازهگیری کرده و به اپلیکیشن موبایل میفرستد.
محصول
بدیت دستگاهی است که با هدف ارتقای کیفیت خواب افراد ساخته شده است. این دستگاه زیر بالش قرار میگیرد و به کمک حسگرهایی که دارد، اطلاعاتی از قبیل ضربان قلب، تنفس، چرخه خواب، خروپوف، دما و رطوبت محیط را اندازهگیری میکند. این اطلاعات به صورت وایرلس به اپلیکیشنی که روی گوشی هوشمند کاربر نصب شده، ارسال و در اپلیکیشن تحلیل میشود. سپس براساس نتایج دادهها، توصیههایی برای بهبود کیفیت خواب به کاربر ارائه میشود.
مزیت رقابتی
بدیت زیر بالش و یا تشک قرار میگیرد و نیاز به گذاشتن هیچ وسیلهای روی صورت افراد نیست. بنابراین، استفاده از آن بسیار راحت است. این دستگاه با طراحی ساده و ظریف و ضخامتی به اندازه ۲ میلیمتر، حتی زیر بالش هم احساس نمیشود.
سرمایهگذاری
استارتاپ بدیت تا کنون دو دور و در مجموع ۴ میلیون دلار سرمایه جذب کرده است.
وبسایت
www.beddit.com
استارتاپ Ybrain
استارتاپ وایبرین روشهای درمانی علمی و در دسترس برای اختلالات اعصاب و روان طراحی میکند.
محصول
این استارتاپ دو محصول دارد: MINDD STIM و MINDD SCAN
مایند استیم دستگاهی شبیه پیشانیبند است که روی سر بیمار قرار میگیرد و با استفاده از تحریک میکروالکتریکی به فعال شدن ارتباطات نورونی در کورتکس مغزی کمک میکند. پزشک شدت و مدت تحریک عصبی را تنظیم میکند، بیمار در منزل به راحتی از دستگاه استفاده میکند و درمان میشود. دادههای ثبتشده در دستگاه برای بیمارستان ارسال میشود تا مرکز درمانی بتواند درمان را مدیریت کند.
این دستگاه برای درمان بیمارانی همچون مبتلایان افسردگی استفاده میشود. مایند استیم به صورت موضعی اثر میکند و عوارض جانبی سیستمیک داروهای اعصاب و روان را ندارد.
مایند اسکن سیستم الکتروسفالوگرام (EEG) بیسیم است که زمان آمادهسازی دستگاه و نصب الکترودها روی سر بیمار تا اندازهگیری EEG را به ۵ دقیقه رسانده است. ماینداسکن امواج EEG را پردازش و تحلیل میکند و سپس وضعیت مغز را به طور بصری نشان میدهد تا پزشک و بیمار به درک بهتری از شرایط بیمار برسند.
مزیت رقابتی
وایبرین برای محصولاتش الکترودهایی نرم و خشک ساخته که استفاده از آنها را برای بیمار راحت میکند، چرا که بیمار میتواند بدون نیاز به ژل در هر زمان و هرجایی از مایند استریم استفاده کند.
همچنین در مایند استیم از تکنولوژی شناسایی و کنترل خودکار جریان استفاده شده که میتواند جریانهای مغزی را ارزیابی کند و در صورت مشاهده انتشار غیرطبیعی جریان الکتریکی به صورت خودکار جریان را متوقف یا تنظیم کند.
سرمایهگذاری
این استارتاپ کرهای طی سه دور مجموع ۴/۱ میلیون دلار سرمایه جذب کرده است.
وبسایت
www.ybrain.com
استارتاپ Sensoria
محصول
استارتاپ سنسوریا طراحی، تولید و توسعه چندین محصول برای جمعآوری دادههای سلامت کاربر در حین دویدن و آنالیز آنها و ارائه بازخوردهای مفید را انجام میدهد که در سه دستهی اپلیکیشن، لوازم پوشیدنی و پلتفرم جای میگیرند. از محبوبترین پوشیدنیهای این استارتاپ میتوان به تیشرت و جوراب هوشمند سنسوریا اشاره کرد که همگی از طریق بلوتوث به یکدیگر و به تلفن هوشمند کاربر متصلاند. اپلیکیشن Sensoria Run 2.0 با اتصال به لوازم فوق، دادهها را در حین دویدن و راهرفتن دریافت میکند و رابط بین آنها و پلتفرم است. پلتفرم Sensoria Core که از طریق تکنولوژی IoT (اینترنت اشیا) اطلاعات را دریافت میکند، به کمک هوش مصنوعی به تحلیل آنها میپردازد.
ویژگیها
پوشیدنی های سنسوریا از فیبرهای رسانا تشکیل شدهاند و به صورت مغناطیسی به سنسور متصل میشوند. این سنسورهای سبک (حدود ۲۰گرم) و انعطاف پذیر که در باتری خود به اندازه ۶ ساعت فعالیت، شارژ ذخیره میکنند، از طریق بلوتوث به تلفن هوشمند متصل شده و اطلاعاتی چون تعداد گام طی شده، سرعت، کالری سوزانده شده، ارتفاع، مسافت و آهنگ دویدن را جمعآوری میکنند. عواملی چون مربی مجازی هوشمند، داشبورد، دستاوردها (Achivements)، یادآورها و غیره تجربهای جدید از دویدن را به وجود میآورند.
چشمانداز
باتوجه به این که از بین ۱۲۰ میلیون دوندهی فعال در سال حدود ۶۵ تا ۸۰ درصد آنان دچار آسیب در حین دویدن میشوند، سنسوریا معتقد است میتواند در ارتقای سلامت این افراد، نقش موثری داشتهباشد.
مزیت رقابتی
با وجود محصولات متعدد در این بازار، سنسوریا ویژگیهای منحصر به فردی دارد. مارا (Mara)، مربی مجازی سنسوریا، به کمک هوشمصنوعی در لحظه به ارائه پیشنهادها و بازخوردهایی برای تصحیح روند اجرای فعالیت کاربر میپردازد تا در راستای رسیدن به اهداف کوتاهمدت و بلندمدت خود به فعالیتی سالم داشته باشد. همچنین کاربر با انتخاب مدل و برند کفش شخصی خود در کمد مجازی کفشهای سنسوریا، که بیش از ۸ هزار کفش را شامل میشود به ارتقای دقت و عملکرد مارا کمک میکند.
سرمایهگذاری
سنسوریا موفق به جذب بیشاز ۵.۶ میلیون دلار سرمایه در ۳ دور شدهاست.
وبسایت
www.sensoriafitness.com
استارتاپ Babybe
محصول
بِیبیبی یک وسیله به شکل نوزاد، یک تشک برای نوزاد و اپلیکیشنی ارائه کرده تا اعضای خانواده، مخصوصاً مادران، ارتباط خود را با نوزاد کمسنتر از ۳۷ هفته یا نارس (Preterm) که در انکوباتور به زندگی ادامه میدهد حفظ کنند. تشک بِیبیبی از طریق ماکت شبهنوزاد که در آغوش مادر است و اپلواچ، ضربان قلب و ریتم تنفسی مادر را دریافت و با لرزش تشک نوزاد را متوجه آن میکند. همچنین صدای مادر نیز قابل ضبط و یا پخش مستقیم است. تمامی اعضای خانواده میتوانند از طریق اپلیکیشن به موارد فوق دسترسی داشته و همچنین آرشیوی از خاطرات نوزاد را در آن ذخیره کنند.
ویژگیها
تشک بِیبیبی از جنس تکنوژل بوده و با الکل ۷۰٪ قابل شستوشو میباشد. (لذا در بیمارستانها نیز با حفظ بهداشت قابل استفاده است.) یک بار شارژ، دستگاه را ۳-۵ روز فعال نگه میدارد. علاوه بر امکانات نامبرده، یک درگاه هدفون ۳٫۵mm هم برای پخش مستقیم صوت از دستگاههای پخش موسیقی در دستگاه تعبیه شدهاست تا کادر درمان به موسیقیدرمانی بپردازند. این دستگاه که در تجهیزات پزشکی کلاس یک طبقهبندی میشود، با گواهی تاییدیه CE خود، اکنون در اروپا و آمریکای لاتین در حال استفاده است.
مزایا
تیم بِیبیبی معتقد است محصولش به ریکاوری سریعتر نوزاد کمک کرده و با کاهش نیاز به NICU به کاهش هزینهها میپردازد. در آزمایشات بالینی بِیبیبی، کاهش استرس، افزایش وزن و تصحیح ریتم تنفسی بر اثر این محصول گزارش شدهاست.
سرمایهگذاری
بِیبیبی از سال ۲۰۱۳ تا کنون موفق به جذب ۶۵هزار دلار سرمایه در ۷ دوره شده است.
وبسایت
www.babybemedical.com
استارتاپ Lark
محصول
لارک ارائهدهندهی مربی مجازی هوشمند برای مدیریت بیماریهای مزمن است. این مربیهای اختصاصی که بر مبنای هوشمصنوعی فعالیت میکنند، به صورت شبانهروزی با کاربر در ارتباطند. لارک با جمعآوری دادههایی مانند ضربان قلب، میزان فعالیت روزانه، مواد غذایی مصرف شده و غیره به ارائه توصیههایی جهت تغییر رفتار و بهبود کیفیت زندگی کاربر میپردازد. همچنین لارک مصرف دارو را به کاربر یادآوری کرده و با توجه به شرایط کاربر و در صورت لزوم با پرستاران و یا سایر ارائهدهندگان خدمات سلامت ارتباط برقرار میکند. لارک دادههای مورد نیاز خود را از پوشیدنیهای سلامت، تلفن همراه، سایر لوازم هوشمند متصل به آن و همچنین از طریق پرسش از خود کاربر جمعآوری میکند. از بیماریهایی که هماکنون این استارتاپ بر مدیریت آنان تمرکز کرده میتوان چاقی و اضافه وزن، دیابت، پرفشاری خون و بیماریهای روانی مانند اضطراب و افسردگی را نام برد.
مدل درآمدی
مشتریان لارک علاوه بر کاربران شخصی، کارفرمایان نیز میباشند تا به ارتقای کیفیت زندگی کارمندان خود بپردازند. خدمات پایه لارک رایگان بوده و بنابر خدمت درخواستی تا حدود ۱۷۰ دلار در ماه افزایش مییابد. این استارتاپ با توجه به نیاز کاربر، تجهیزات و پوشیدنیهای کاربردی را معرفی کرده و کاربر میتواند لوازم مورد نیاز خود را جهت پایش هرچه بهتر وضعیت سلامت خود از لارک تهیه کند.
چشمانداز
لارک معتقد است با این روش که قابلیت شخصیسازی، هرینه-اثربخشی و مقیاسپذیری بالایی دارد میتواند به کلی فرآیند مراقبتهای سلامت بیماران مبتلا به بیماریهای مزمن را تغییر داده و به کاهشهزینهها و بهبود سلامت جامعه کمک کند.
افتخارات
لارک، نوآورانه ترین محصول سلامت دیجیتال سال از دیدگاه Forrester، بهترین کسبوکار این حوزه در سال ۲۰۱۶ از نظر گوگل، جزو ۱۰ شرکت نوآورانهی دنیا به نقل از Business Insider و جزو ۱۰ اپلیکیشن برتر اپاستور اپل است.
سرمایهگذاری
این استارتاپ موفق به جذب بیش از ۴۵ میلیون دلار سرمایه در ۷ دور شدهاست.
وبسایت
www.lark.com
استارتاپهایی که نام برده شدند تنها مثالهایی از نمونههای متعدد ارائهدهنده این خدمات هستند. پیشبینی میشود بازار استفاده از اینترنت اشیای پزشکی تا سال ۲۰۲۱ در جهان حجمی معادل ۱۳۶ میلیارد دلار داشته باشد. امید است با ارزشآفرینی چنین استارتاپهایی شاهد رشد روزافزون کیفیت زندگی و ارتقا سلامت بشر باشیم.
استفاده از فناوریهای جدید | سلامت الکترونیکی در مقابل کرونا
امکان اتصال ۶۰ میلیون ایرانی به اینترنت، فرصتی مهم برای کاهش توسعه بیماریها و ارائه خدمات بهداشتی و سلامت عمومی و درمان فراگیر از طریق ارائه دانشهای لازم عمومی و فردی است. موضوعی که در متن ذیل به آن پرداخته شده است.
به گزارش همشهری آنلاین، دکتر سعیدرضا عاملی، استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران در یادداشتی برای همشهری مینویسد:
در طول تاریخ، همواره شیوع بیماریهای عفونی، از شیوع طاعون در آتن (۴۳۰ق.م) که نخستین بیماری عفونی فراگیر بود تا کووید- ۱۹ که جدیدترین بیماری فراگیر در وسعت جهانی است، خسارتهای جبرانناپذیری بر انسان و حیات اجتماعی و اقتصادی او داشته است. نگاهی به خطر سیر بیماریهای فراگیر نشان میدهد که فاصله شیوع چنین بیماریهایی در دهه اخیر نسبت به قبل کوتاهتر شده است . در دوره معاصر، در شرایط تهدید ویروسهای فراگیری مانند کرونا یا حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله، خدمات سلامت الکترونیکی، امکان مهم تامین سلامت عمومی، اعم از پیشگیری، رصد، تشخیص، اولویتبندی اقدامات، درمان و پیگیری است. درواقع زمانی که ریسک بیماری به سطح همه مردم نزدیک میشود، امکان اتصال مردم به شبکه ارتباطی مشترک (اینترنت)، که امروز نزدیک به ۶۰ میلیون نفر جمعیت ایران امکان دسترسی به اینترنت و شبکههای ملی و بینالمللی اجتماعی را دارند (مرکز برنامهریزی و نظارت راهبردی سازمان فناوری اطلاعات، ۱۳۹۸)، فرصتی مهم برای کاهش توسعه بیماریها و ارائه خدمات بهداشتی و سلامت عمومی و درمان فراگیر از طریق ارائه دانشهای لازم عمومی و فردی بهحساب میآید. بر این اساس، مرور اجمالی ظرفیتهای سلامت الکترونیکی در ارائه مراقبتهای سلامت در زمان شیوع بیماریهای فراگیر مانند کووید- ۱۹ از اهمیت بالایی برخوردار است.
مفهوم سلامت الکترونیکی
اصطلاح «سلامت الکترونیکی» نخستین بار در سال ۱۹۹۹ در سطح آکادمیک مطرح شد. تا پیش از آن، این مفهوم در بخش صنعت و بازاریابی در ارتباط با هر چیزی که مرتبط با رایانه و پزشکی بود، مورد استفاده قرار میگرفت. ایزنباخ (۲۰۰۱) در مقاله «سلامت الکترونیکی چیست؟» این مفهوم را بهعنوان «زمینه در حال ظهوری میان انفورماتیک پزشکی، سلامت عمومی و کسب و کار تعریف کرده که به خدمات و اطلاعات مربوط به سلامت که از طریق اینترنت و فناوریهای مرتبط با آن ارائه میشود یا بهتر میشود، اشاره دارد. سازمان بهداشت جهانی نیز (۲۰۱۹) سلامت الکترونیکی را بهعنوان «استفاده مقرون بهصرفه و امن از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی برای پشتیبانی از سلامت و زمینههای مرتبط با سلامت تعریف کرده که شامل خدمات مراقبت سلامت، نظارت بر سلامت، ادبیات سلامت، و آموزش، دانش و تحقیق سلامت است».
ویژگیهای سلامت الکترونیکی
کارایی: کارایی یکی از وعدههای سلامت الکترونیکی در حوزه مراقبت است که کاهش هزینهها را بهدنبال دارد. یکی از روشهای کاهش هزینهها، اجتناب از تشخیص تکراری یا غیرضروری یا مداخلات درمانی از طریق امکانات ارتباطی پیشرفته میان مؤسسات خدمات بهداشت و درمان و از طریق درگیری و مشارکت بیمار است.
بهبود کیفیت مراقبت: افزایش کارایی نهتنها هزینهها را کاهش میدهد، بلکه همزمان کیفیت را بهبود میبخشد. سلامت الکترونیکی ممکن است کیفیت مراقبت سلامت را برای مثال از طریق امکانپذیر کردن مقایسه میان تأمینکنندگان مختلف، درگیر کردن مصرفکنندگان و هدایت بیماران به سوی بهترین تأمینکننده بهبود بخشد.
مبتنی بر شواهد بودن: مداخلات سلامت الکترونیکی باید مبتنی بر شواهد باشد، به این معنا که اثربخشی و کارایی آن باید از طریق ارزیابی دقیق علمی و با توجه به سابقه مورد، ثابت شود.
توانمندسازی مصرفکنندگان خدمات و بیماران: با ایجاد پایگاههای دانش پزشکی و پروندههای الکترونیکی شخصی در دسترس برای دریافتکنندگان خدمات از طریق اینترنت، سلامت الکترونیکی راههای جدیدی برای پزشکی بیمارمحور ایجاد میکند.
تعامل پزشک و بیمار: تشویق رابطه جدید میان بیمار و متخصصان سلامت به سمت مشارکت واقعی، جایی که تصمیمات بهصورت اشتراکی اتخاذ میشود.
آموزش پزشکان: آموزش پزشکان از طریق منابع برخط (آموزش مداوم پزشکی) و مصرفکنندگان (آموزش سلامت، اطلاعات پیشگیری برای مصرف کنندگان) اهمیت دارد.
تبادل اطلاعات: امکانپذیری تبادل و ارتباط اطلاعات به شکل استاندارد میان سازمانهای حوزه مراقبت سلامت.
گسترش حوزه خدمات بهداشت و درمان: دامنه مراقبت سلامت، مافوق مرزهای قراردادی است؛ به این معناست که در سلامت الکترونیکی به مصرفکنندگان این فرصت را میدهد تا به سهولت خدمت سلامت را بهصورت برخط از تأمینکنندگان جهانی دریافت کنند.
اخلاقیات: سلامت الکترونیکی شامل اشکال جدیدی از تعامل پزشک و بیمار بوده و چالشها و تهدیدهای جدید اخلاقی از قبیل رضایت بیمار، حفظ حریم خصوصی بیمار، محرمانگی اطلاعات مربوط به سلامت بیمار و برابری به همراه دارد.
خدمات عادلانه: ارائه عادلانه خدمات سلامت از جمله اهداف سلامت الکترونیکی است و پیادهسازی و اجرای آن براساس اصل برابری و عدالت اهمیت زیادی دارد».
سلامت همراه با گسترش موبایل
در حوزه «سلامت الکترونیکی»، کاربرد فناوریهای موبایل، مفهوم «سلامت همراه» را مطرح کرده که با هدف بهبود سلامت عمومی گسترش یافته است. این مفهوم برای نخستین بار توسط لاکسمینارایان و استپانیان در سال ۲۰۰۰مطرح شد و پس از آن عمومیت یافت. در سال ۲۰۰۳، استپانیان و لاکال سلامت همراه را بهعنوان «فناوریهای ارتباطی و شبکهای همراهِ در حال ظهور برای سیستمهای مراقبت سلامت» تعریف کردند و در ادامه در سال ۲۰۰۴، استپانیان و دیگر همکارانش در تکمیل مطالعات پیشین خود توضیح دادند که سلامت همراه مفهومی است که «حوزههای شبکهسازی، رایانش موبایل، سنسورهای پزشکی و دیگر فناوریهای ارتباطی در مراقبت سلامتی» را پوشش میدهد و بر این اساس، سلامت همراه اشاره به «رایانش موبایل، سنسور پزشکی و فناوریهای ارتباطاتی برای مراقبت سلامت» دارد. همچنین در سال ۲۰۰۶، استپانیان و همکارانش کتاب «سلامت همراه: سیستمهای در حال ظهور سلامت همراه» را تألیف کردند که در آن، سلامت همراه بهعنوان «فناوریهای در حال ظهور ارتباطات و شبکه موبایل برای سیستمهای مراقبت سلامت» تعریف شده است.
سازمان جهانی بهداشت (۲۰۱۱) نیز سلامت همراه را بهعنوان «فعالیت پزشکی و سلامت عمومی که با دستگاههای موبایل مانند تلفنهای همراه، دستگاههای کنترل بیمار، دستیار دیجیتال شخصی و دیگر دستگاههای بیسیم پشتیبانی میشود»، تعریف کردهاند. کمیسیون اروپا (۲۰۱۵، ۲۰۱۴) تعریف سازمان بهداشت جهانی را پذیرفته و در تکمیل آن، علاوه بر دستگاههای مذکور، سلامت همراه را شامل «اپلیکیشنهایی چون اپلیکیشنهای سبک زندگی و تندرستی که میتواند به دستگاههای پزشکی یا سنسورها متصل شود و همچنین سیستمهای راهنمای شخصی، یادآوریکنندههای اطلاعات سلامت و پزشکی که از طریق پیامک فراهم میشود و پزشکی از راه دور که بهصورت بیسیم تأمین میشود»، دانسته است.
سلامت همراه، ابزار پشتیبانیکننده و حمایتگر برای مدیریت و تأمین مراقبت سلامت بوده و مزایای زیادی دارد که مهمترین آنها عبارتند از: گسترش سیستم سلامت بیمارمحور: سلامت همراه، مراقبت سلامت را به خانه آورده و این ظرفیت را دارد که بخش سلامت را به سمت «غیرمرکزی شدن» و «مراقبت سلامت بیمارمحور» ببرد و لذا «حق خود تعیینکننده بودن» را تشویق میکند. درحقیقت سلامت همراه به توانمندسازی افراد کمک میکند و به آنها این توانایی را میدهد تا بهصورت فعالانهای سلامت خود را مدیریت کنند و با راهکارهای کنترل از راه دور و فناوریهای مسیریابی ماهوارهای در دستگاههای موبایل و خودارزیابی و خودعیبیابی، زندگی مستقلانهتری داشته باشند (کمیسیون اروپا، ۲۰۱۵، ۲۰۱۴). همچنین فناوریهای همراه میتوانند عوامل مختلف صنعت علوم سلامت را از طریق «جهتدهی الگوی بیمارمحور به سوی اجتماعمحور و یکپارچگی و شبیهسازی به زندگی واقعی» تسهیل کنند و محیطی مبتنی بر «تقاضا» را بهوجود آورند (مرکز دلویته، ۲۰۱۲، بهنقل از عاملی، ۱۳۹۶).
عدالت در ارائه خدمات سلامت: امروزه تعداد قابل توجهی از مردم، به اطلاعات و خدمات سلامت از طریق تلفنهای همراه دسترسی دارند. سلامت همراه امکان دسترسی به خدمات و مهارتهای سلامت و اطلاعات مربوط به حفظ زندگی حتی در دورافتادهترین نقاط کشورهای کمتر توسعه یافته یا در حال توسعه که دسترسی محدودی به اطلاعات سلامت دارند را فراهم کرده است و در توسعه ارزشهای همبستگی و برابری نقش مهمی دارد (کمیسیون اروپا، ۲۰۱۵).
ترویج سبک زندگی سالم: یکی از مزایای سلامت همراه، ایجاد دسترسی به خدمات تشویقکننده سلامت است. بهعبارت دیگر، سلامت همراه «ایجاد تغییرات مثبت برای انجام رفتارهای سالم» را ترویج میکند (سازمان جهانی بهداشت، ۲۰۱۸).
مراقبت سلامت کارآمدتر: سلامت همراه از طریق برنامهریزی بهتر، ارتباطات بهموقع و کاهش مشاورههای غیرضروری و متخصصان آمادهتر، میتواند روش کارآمدتر و مؤثرتری برای ارائه مراقبت سلامت فراهم کند. علاوه بر این، تحلیلهای بزرگدادههایی که سلامت همراه تولید میکند، میتواند به بهبود اثربخشی مراقبت سلامت و پیشگیری از بیماری کمک کند (کمیسیون اروپا، ۲۰۱۴).
افزایش امید به زندگی: ابزارهای خودارزیابی و تشخیص از راه دور سلامت همراه در تشخیص مسائل مربوط به سلامت اهمیت زیادی دارد و دادههایی را در اختیار تأمینکنندگان خدمات مراقبت سلامت قرار میدهد تا بتوانند به موقع مداخله مؤثری کنند. چنین رویکردی، ظرفیت بهبود کیفیت زندگی و حتی افزایش امید به زندگی را دارد (کمیسیون اروپا، ۲۰۱۴).
کاهش هزینههای سلامت عمومی: نتایج مطالعه سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۱نشان میدهد که سلامت همراه در کشورهای با درآمد بالا برای از میان برداشتن هزینههای مراقبت سلامت همراه به پیش میرود، اما در کشورهای در حال توسعه، اساسا برای تأمین دسترسی به مراقبت اولیه ارائه میشود (کمیسیون اروپا، ۲۰۱۴).
ایجاد پایگاه دادههای بزرگ: سلامت همراه «واکاوی حجم زیادی از دادههای مربوط به سلامت» را تسهیل میکند. این دادهها میتواند در پایگاههای داده بزرگی ذخیره شوند و دارای ظرفیت «تقویت پژوهش و نوآوری مراقبت سلامت» هستند. همچنین آنها پژوهشگران و دانشمندان را قادر به «درمان بهتر بیماری از طریق جستوجوی الگوها در مقیاسی وسیع و یا رسیدن به نتایج جدید» کرده و به «توسعه مکانیسمهای پیشرفتهتری برای تشخیص و پیشگیری از بیماری» کمک میکنند و میتوانند «مدلهای کسب و کار نوآورانهای» را در این زمینه توسعه دهند. علاوه بر این، رایانش ابر، نقش مهمی در افزایش ظرفیت ذخیره و پردازش داده دارد که برای مدیریت چنین حجمی از داده و اطمینان از دسترسپذیری آن در هر زمان و هر مکانی لازم است.
کاربردهای فناوریهای جدید در مبارزه با بیماریهای فراگیر
فناوریها امکان متوقف کردن انتشار بیماریهای فراگیر را ندارند، اما میتوان از آنها در سطوح مختلفی استفاده کرد. برخی کاربردهای فناوریهای جدید که میتوانند در زمان شیوع چنین بیماریهای استفاده شوند، در ادامه مطرح میشود.
اینترنت اشیا و تشخیص آلودگیهای محیطی: امروزه مدلهای تشخیص اپیدمی مبتنی بر اینترنت اشیا مورد توجه قرار گرفته است. فناوریهای مبتنی بر اینترنت اشیا با استفاده از دیوایسها و سیستمهای مختلف، امکان کنترل، پیشبینی و پایش دائمی افراد و محدودههای آلوده و تحلیل روابط و رفتارهای افراد را فراهم میکنند و قادر به پیشبینی و تشخیص ایپدمی همراه با افزایش آگاهیبخشی عمومی هستند. برای مثال، ماسودا و هولم (۲۰۱۳) یک سیستم پیشبینی و کنترل بیماری عفونی را با استفاده از شبکههای موقتی طراحی کردند و مطرح میکنند که دادههای موقتی، توانایی فهم پویایی گروههای اجتماعی را با توجه به زمان و گسترش بیماری دارد و میتواند به یافتن روشهای بهتری برای تجزیه و تحلیل، پیشبینی و کنترل بیماری فراگیر کمک کند. شبکههای موقتی، چارچوب مدلسازی برای فهم گسترش اپیدمی در شبکههای اجتماعی هستند که ماسودا و هولم از این چارچوب استفاده کردهاند تا سیستم کنترل و پیشبینی بیماری عفونی را طراحی کنند. در مطالعه دیگری، سوود و ماهاجان ، سیستم مبتنی بر اینترنت اشیا را برای تشخیص و مدیریت گسترش ویروس چیکونگونیا طراحی کردند که این سیستم تنها برای تشخیص این ویروس بود و برای تشخیص ویروس دیگری ممکن است کاربرد نداشته باشد. همچنین ساندهو و همکارانش سیستم نظارت و کنترل آنفلوآنزا نوع A/H1N1 با استفاده از تجزیه و تحلیل شبکه اجتماعی طراحی کردند که مکانیسم طراحی شده در جمعآوری و تجزیه و تحلیل دادههای بهدست آمده از سنسورهای اینترنت اشیا و رایانش ابری بسیار سودمند بود.
بزرگ دادهها و یادگیری ماشین راهی برای یافتن الگوی توسعه بیماریهای مسری
امروزه از فناوریهای علم داده در مبارزه با شیوع بیماریهای عفونی استفاده میشود. این فناوریها دادههای مختلف در ارتباط با بیماری فراگیر را جمعآوری و با نقشه و محل دادهها ترکیب میکند و لذا میتواند بهعنوان راهکاری برای شناسایی مسیر گسترش بیماری و جمعیتهایی که بالقوه در معرض ابتلا هستند، در نظر گرفته شود. درواقع تجزیه و تحلیل بزرگ داده، شامل جمعآوری حجم زیادی از دادههای ساخت یافته و ساخت نیافته، بیرون کشیدن ارزش از دادهها، تجزیه و تحلیل یافتهها و استفاده از آن در تصمیمگیری است. در ارتباط با بیماریهای فراگیر، استفاده از چنین فرایندی امکان پاسخگویی علمی و درست را فراهم میکند. همچنین با توجه به پیچیدگی بیماریهای فراگیر مدرن، راهکاری چندوجهی موردنیاز است و راهکارهایی که صرفاً براساس بزرگ داده هستند، ممکن است که خروجی معنادار و ملموسی را ندهد. لذا تلاشهای اخیر متمرکز بر مبارزه با بیماریهای فراگیر با بهکارگیری دادههای واقعی و بهروز از منابع مختلف مانند اینترنت اشیا یا شبکههای اجتماعی است که دادههای کاربردیتری را جمعآوری و اثربخشی تجزیه و تحلیل داده را بهتر میکند (گزارش کمیسیون پهنباند برای توسعه پایدار، ۲۰۱۸).
هوش مصنوعی و روباتیک در بیماریهای سرایتپذیر مثل کرونا پزشکی از راه دور نقش کلیدی را در زمان شیوع بیماریهای فراگیر داردو دستگاههای روباتیک میتوانند در چنین مواقعی استفاده شوند. برای مثال، میتوان از روباتها برای نمونهگیری از بیمار و یا بررسی علائم بیماری وی استفاده کرد یا از هوش مصنوعی در تختخوابهای بیمارستانها برای کنترل علائم بیمار و یا حرکت خودکار در مواقع نیاز بهره گرفت و از به خطر افتادن پزشک و پرستار و سرایت بیماری مثل کرونا به دیگران جلوگیری کرد. همچنین برخی روباتها برای حمل زبالههای بیمارستانی یا ضدعفونی اتاقهای آلوده بهکار گرفته میشوند که در کاهش مرگومیر پرسنل و کادر درمانی مؤثر است.البته بیماری و ویروس نتیجه شکستن قوانین الهی درخصوصی طبیعت (آبها، خاک، هوا، گیاهان و اشجار)، جسم و رفتار و روح انسان است که منجر به تخریب و آلودگی طبیعت، آبها، هوا و بیماریهای جسمی و رفتار فردی و اجتماعی جامعه انسانی میشود. خداوند حقیقت جهان هستی را تدبیر کرده و هر نوع خروج از این حقیقت که در واقع همان قاعده و قوانین هستی است، منجر به بلاهای عمومی میشود.بهطور حتم فناوریهای جدید، الزامات جدیدی را برای سلامت، بهداشت و درمان بهوجود آورده که نیازمند به باز مهندسی نظام پزشکی با توجه به شرایط جدید هستیم.
ورود به دوره ظهور فناوریهای جدید و عصر اتصالگرایی ، هوشمندسازی و اتوماتیکشدن همه انواع ارتباط و اتصال همه انسانها، اطلاعات، اشیاء و فرایندها به دیوایسها بر بستر الگوریتمی برنامهپذیر و با توانش دادهپردازی، دادهکاوی و هوشمندسازی اخطارها، یک نوع ظرفیت اخطار هوشمند برای توجه دادن به بیماری، درمان و خودمراقبتی با ظرفیت همه کاربران متصل به فضای مجازی یا شبکههای داخلی ارتباطی فراهم کرده است. از سوی دیگر، ظهور پزشکی جدید در قالب رادیولوژی مداخلهای، بیمارستان مجازی، پرستاری از راه دور، جراحی از راه دور، داروخانه از راه دور، توانمندسازی از راه دور، پایش از راه دور و آموزش پزشکی از راه دور، مشاوره از راه دور و کمکهای اورژانس و اضطراری از راه دوره امکانپذیر شده است. ظرفیت سلامت و پزشکی از راه دور، اهمیت مکان و فاصله را کمرنگ کرده و در بسیاری از موارد اساساً اهمیت مکان و فاصله را از بین برده است. لذا با وجود تواناییهای قدرتمند و فراگیر سلامت و پزشکی جمهوری اسلامی ایران، نیازمند تقویت قدرت سلامت و پزشکی مرتبط با فناوریهای جدید هستیم. بدیهی است هرگز از پزشک حضوری، عینی و فیزیکی بینیاز نمیشویم اما بسیاری از عرصهها در پیوند با فناوریهای جدید و بازتعریف مهندسی پزشکی قابلیت نظاممندتر، محاسبهایتر و کارآمدتر پیدا خواهد کرد. اهمیت سلامت و پزشکی دوفضایی در پایش، تشخیص و درمان بیماریهای مزمن، مخاطرات ناشی از حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله و بیماریهای سرایتبخش مثل همین ویروس جدید کرونا و بیماری کووید- ۱۹ روشن و بدیهی است. این ظرفیت امکان مهمی است در جهت تأمین همکاریهای مردمی ناظر بر خودمراقبتی عمومی، خدمات مهارتی در قالب پرستاری از راه دور، مشاوره از راه دور و درمان فراگیر و همه مقولههای مرتبط با فضای هوشمند مجازی که یک ضرورت جدی است.
یکپارچگی راهکارهای سلامت در مبارزه با بیماریهای فراگیر
روند یکپارچگی راهکارهای سلامت الکترونیک و سلامت همراه در سیستمهای سلامت عمومی بهدلیل نقش مهمی است که سلامت الکترونیک و سلامت همراه در تمامی مراحل فرایند ارائه مراقبت سلامت، اعم از پیشگیری، تشخیص، تصمیمگیری، درمان و پیگیری دارد.
مرحله پیشگیری: در مرحله پیشگیری، سلامت الکترونیکی بهمنظور پیامرسانی و فعالیتهای آموزشی و اطلاعرسانی و آگاهیافزایی درخصوص بیماری و نحوه انتشار آن و همچنین نشان دادن و تشویق عادات سالم رفتاری برای جلوگیری از ابتلا به آن استفاده میشود. درواقع سلامت الکترونیکی با دسترسپذیر کردن اطلاعات سلامتی، اثربخشی پیشگیری از بیماری و آموزش امور مرتبط با سلامت عمومی را افزایش میدهد و بهرهوری سیستمهای سلامت را از طریق نوآوریهای فناورانه بیشتر میکند. در این مرحله، سایتها و اپلیکیشنهای سلامت الکترونیکی برای آموزش و آگاهیبخشی مورد استفاده قرار میگیرند و در آنها بهطور مستقیم اطلاعاتی در مورد شیوههای مراقبت و پیشگیری از ابتلا به بیماری و کاهش استرس، روشهای آزمایش، خودتشخیصی و خوددرمانی و مدیریت بیماری ارائه شود.
مرحله تشخیص: در مرحله تشخیص بیماری، سلامت الکترونیکی میتواند با معرفی علائم و نشانههای ابتلا به بیماری کووید ۱۹، امکان تشخیص از راه دور را فراهم کند. همچنین تعامل با متخصصان و پزشکان در تشخیص سریعتر بیماری و بهتر شدن کنترل وضعیت بیماری سودمند است، زیرا تشخیصندادن بهموقع میتواند اثرات جبرانناپذیری داشته باشد. در این مرحله، سلامت الکترونیکی از سایتها و اپلیکیشنها برای تعامل بیمار با پزشک و جمعآوری دادهها در مورد موارد ابتلا به بیماری استفاده میکند که دادههای جمعآوریشده میتواند مورد استفاده تأمینکنندگان حوزه سلامت عمومی و سیاستگذاران باشد. همچنین سایتها و اپلیکیشنهای سلامت الکترونیکی میتواند برای «پایش از راه دور» استفاده شود که شامل پایش شرایط سلامتی شهروندان هستند.
مرحله تصمیمگیری: زمانی که تشخیص صورت گرفت، فرد مبتلا شده و پزشک باید تصمیماتی اتخاذ کند و سلامت الکترونیکی میتواند به روشهای مختلفی در تصمیمگیری سودمند باشد. در این مرحله، سلامت الکترونیکی در خصوص مراکز درمانی که بیمار باید به آنها مراجعه کرد و نحوه مراجعه به آنها میتواند نقش مهمی داشته باشد.
سایتها و اپلیکیشنهای سلامت الکترونیکی میتواند برای کارکنان بخش مراقبت سلامت و پزشکی، مشاوره و اطلاعات لازم و مورد نیاز را فراهم و به توانمندسازی آنها در فرایند تصمیمگیری کمک کند.
مرحله درمان: در طول درمان، فناوری جدید میتواند برای مدیریت علائم و وضعیت بیمار یا برای خودمدیریتی بیمار و کنترل لحظهای بیمار استفاده شود. در این مرحله درصورت ابتلای خفیف به ویروس کرونا که امکان مراقبت در خانه وجود دارد، سلامت الکترونیکی فرصتهایی برای خودمراقبتی و خودمدیریتی بیماری، مشارکت بیمار در بهبود سلامت خود، ارائه خدمات شخصی شده، اطمینان از رعایت رژیم دارویی و کاهش هزینههای درمان فراهم میکند.
مرحله پیگیری: در ادامه، پس از اینکه بیمار درمان شد، فعالیتهای پیگیری مانند اندازهگیری علائم بازگشت مجدد بیماری یا اطمینان از رعایت رژیم دارویی و غذایی باید مورد توجه باشد که سلامت الکترونیکی میتواند از آن پشتیبانی کند.
منبع:https://www.hamshahrionline.ir/
تحول دیجیتال در بخش بهداشت، درمان و سلامت
سلامت یکی از نیازهای اساسی انسان است و تأمین خدمات بهداشتی درمانی با کیفیت، ایمن، اثربخش و تا حد امکان مقرونبهصرفه، یکی از وظایف اصلی دولتها محسوب میشود. گرچه دولتها معمولاً بزرگترین بازیگران نظامهای سلامت دنیا را تشکیل میدهند، اما تنها بازیگر آن نیستند. بهویژه در سالهای اخیر، در اغلب کشورها حجم گردش مالی حوزه سلامت بهطور چشمگیری افزایش یافته است. روندی که همچنان ادامه دارد و ارائه خدمات بهداشتی درمانی را به حوزه جذابی برای بنگاههای خصوصی بدل کرده است. از این رو گرچه در گذشته دولتها عرصه سلامت را بهعنوان یکی از حوزههای مأموریتی و هزینهبرِ خود قلمداد میکردند، اما اکنون آن را عرصهای برای خلق ثروت و ایجاد اشتغال عمدتاً دانشبنیان میدانند.
روندهای اصلی بخش سلامت
خدمات دیجیتال از مهمترین عوامل تحول در صنعت بهداشت و درمان در عصر دیجیتال میباشد و برای ارائه بهبود مستمر، این صنعت نیاز به تحول دارد. سیستم بهداشت و درمان در آینده متفاوت خواهد بود و با تمرکز بر مصرفکنندگان، به شهروندان اجازه میدهد که مسئولیت مدیریت سلامت خود و خانواده را بر عهده گیرند. با استفاده از فناوریهای دیجیتال، دو تحول در این صنعت اتفاق افتاده است:
تحول در محل درمان (از بیمارستانها به نزدیک خانهها)
تحول در نوع درمان (از بیماری و درمان به پیشگیری و مدیریت)
در آینده بهینهترین روش درمان، درمان سرپایی خواهد بود. خانهها محل مهم و جدید درمان خواهند بود و درمان مجازی دسترسی به درمان را در مناطق روستایی گسترش خواهد داد. این موضوع، ساختاری جدید را برای سیستم بهداشت و درمان فراهم میآورد و نیازمند تمرکز کمتر برساخت امکانات جدید مانند تختها و تمرکز بیشتر بر روی خدماتی است که دسترسی و کیفیت درمان بهبودیافتهای را با کاهش هزینهها فراهم میکند. بهداشت و درمان متمرکز بر بیمار تأکید بیشتری بر دستیابی، استفاده از ابزارهای دیجیتال برای بهبود بهرهوری (با کاهش نیاز به نیروی کار متخصص)، افزایش کارایی و کاهش هزینهها خواهد داشت. در جهان سالانه در حدود ۵/۷ تریلیون دلار بر روی بهداشت و درمان هزینه میشود و این فرصت جدید ماندگاری برای بازیگران و تازهواردهایی است که با موفقیت، خدمات دیجیتالی تحولی در مقیاس را ایجاد کردهاند.
در مطالعهای که با همکاری مجمع جهانی اقتصاد و شرکت مشاورهای اکسنچر انجامشده، چهار زمینه دیجیتال درمان هوشمند، درمان در همهجا، درمان توانمند شده و سازمانهای هوشمند بهداشت و درمان، شناساییشده اند که برای تحول دیجیتال این صنعت در دهه آینده اهمیت ویژهای خواهند داشت.
درمان هوشمند: با استفاده از درمان دقیق، رباتیک و پرینت درمانی، نتایج درمان بیماران را علیرغم کاهش هزینهها، بهبود میبخشد.
درمان در همهجا: از طریق پیشرفتهای خانههای متصل و درمان مجازی، درمان به خانهها نزدیکتر شده و دسترسی را گسترش داده است (بخصوص در اقتصادهای پیشرفته و بالغ).
درمان توانمند شده: از طریق ایجاد خدمات بر لحظه، شهروندان نقشی عالی در مدیریت تندرستی و سلامت خود ایفا نمایند.
شرکتهای هوشمند بهداشت و درمان: با استفاده از راهحلهای برخاسته از داده، کارایی نیروی کار و شرکتها را افزایش یافته و سلامت بیماران را بهصورت اثربخش و در لحظه نظارت میکنند.
فناوریهای دیجیتال از بهداشت و درمان مبتنی بر ارزش پشتیبانی کرده و به آن شتاب میبخشد. هوشمندی جدی در سختافزار و دیگر اشیاء جهان فیزیکی و دیجیتال را به هم متصل کرده است. بیمارستانها و مطب پزشکان با یک کلیک و اسکرول در دسترس هستند. مؤلفههای سختافزار متصل همراه با سنسورها و ابزارهای هوشمند کمک میکند تا به مصرفکنندگان آنچه میخواهند ارائه شود و به نتایج سلامت بهتری با هزینههای کمتر دست یابند و درنتیجه تجربه بهتر و راحتی برای آنان ایجاد نماید.
بهداشت و درمان مدرن در بهبود سلامت جهانی و کیفیت زندگی افراد بسیار موفق عمل کرده است. این پیشرفتها با هزینههای معناداری همراه بوده است و رشد این هزینهها از تولید ناخالص ملی بیشتر بوده است. انتظار میرود این روند در آینده شتاب پیدا کند. ذینفعان این صنعت با کشمکش و فشارهای زیادی مواجهاند. هزینههای بهداشت و درمان، مسنتر شدن جمعیت، افزایش شیوع بیماریهای مزمن، هزینههای ناپایدار بهداشت و درمان، منابع دارای مهارت اندک و افزایش اثرات مصرفکنندگان توانمند شده از جمله این فشارها هستند.
در قرن گذشته، بهبود زیادی در سلامت جهانی افراد ایجاد شده است. در کمتر از ۲۵ سال متوسط امید به زندگی از ۶۴ سال در سال ۱۹۹۰، به ۷۱ سال در سال ۲۰۱۳، افزایش یافته است. مرگومیر نوزادان تا ۵۰ درصد کاهش یافته است و آمار مرگومیر افراد به دلیل بیماریهای قلبی عروقی ۲۰ درصد کاهش یافته است. علاوه بر جمعیت رو به رشد جهانی، کشورها پیشرفت قابلتوجهی در توسعه دسترسی به بهداشت و درمان و بهبود کیفیت زندگی شهروندان خود داشتهاند.
شکل ۱. پنج روند اصلی مؤثر در صنعت سلامت
در نمودار بالا روند آتی صنعت نشان دادهشده است. از سال ۲۰۱۷، صنعت سلامت ۳٫۰ پدید آمده که تمرکز اصلی آن بر روی دیجیتالی شدن، سیار بودن و بیمار بهعنوان مصرفکننده است.
تغییرات سیستماتیک در رفتار روزانه بشر، بدون شک بر روی سبک زندگی وی اثر خواهد گذاشت. رفاه اقتصادی، جمعیت رو به رشد، رشد متوسط درآمد و مقررات عمومی حساس، محرکهای اصلی تقاضای درمان و زیرساختِ بهتر هستند. مفهوم سلامت ۳٫۰ از وب ۳٫۰ الهام میگیرد که در آن همکاری و مسیر تکاملی توسعه وجود دارد. در صنعت سلامت ۳٫۰ اثرگذاران و توانمندسازان چندگانهای وجود دارد که بر روی مصرفکنندهبیمار تمرکز دارد و اندازهگیری و نتیجهگیریها بهصورت شخصی انجام میگیرد.
شکل ۲. روند صنعت سلامت
مسائل اصلی بخش سلامت
این صنعت با مسائل زیر مواجه است:
سبک زندگی ناسالم شهروندان (تحرک ناکافی، تغذیه نامناسب، خواب نامطلوب)
عدم دسترسی عادلانه شهروندان به خدمات سلامت باکیفیت و قیمت مناسب
پایین بودن سطح سواد سلامت شهروندان
ناکارآمدی نظام آموزش سلامت و انتقال مفاهیم آموزشی بر پایه روشهای سنتی
عدم وجود دادهها و اطلاعات یکپارچه، به روز، معتبر و دقیق در حوزه سلامت در سطح ملی، بهعنوان سنگ بنای سیاستگذاری مبتنی بر شواهد
ضعف در مدیریت دانش نظام سلامت در سطح مراکز ارائهدهنده خدمات سلامت
ضرورت بهبود داروها و تجهیزات پزشکی (کاهش هزینه، افزایش دقت، بالا بردن سرعت)
انطباق با نیازها، تقاضاها و انتظارات در حال تغییر مصرفکنندگان
دشواری استفاده از مدلهای جدید درمان برای بهبود دستیابی و تواناییهای مالی
مسائل رگولاتوری و امنیت سایبری
تشویق سرمایهگذاری بر نوآوریهای دیجیتال و تحول دیجیتال
استخدام، توسعه و نگهداری از مهارتهای برتر
حرکت به سمت پیری جمعیت
هزینههای بالای اقتصادی
افزایش بیماریهای مزمن
هزینههای ناپایدار درمان
پایین بودن ایمنی و امنیت خدمات سلامت
کمبود نیروی کار
نگاشت فناوریها و مسائل
پیشرفتهای فناوریهای بهداشتی درمانی برخی از این چالشها را حل کردهاند. بهعنوانمثال، باعث شدهاند تعدادی از بیماریهای مهلک (مانند ایدز و برخی از سرطانها) مدیریت و یا درمان شوند. پیشرفتهای رباتیک، پرینتر سهبعدی، پردازشگرهای سریع داده و هزینههای کمتر ذخیرهسازی داده در مقیاس، قدرت کلاندادهها برای کشف دارو و یا تسهیل مطالعات بر روی جمعیت گسترده، همگی به پیشرفتهای این صنعت کمک کرده است. این فناوریها در افزایش کارایی و در دسترس بودن خدمات بهداشتی بسیار کمککننده خواهند بود؛ افزایش در دسترس بودن داده و تسهیم آن با راهکارهای دیجیتال، شخصیسازی درمان و تجارب بیماران را بهبود میبخشد. فناوریهای دیجیتال، امکان بهبود بهرهوری و کیفیت درمان را با گسترش ارائهی درمان، کارا کردن تراکنشها و پشتیبانی از عملیات کلینیک فراهم میآورند.
با توسعه و گسترش فناوریها متوسط طول عمر بشر در ۱۵۰ سال گذشته دو برابر شده است و این افزایش به خاطر فراوانی غذا، بهداشت و درمان و بهبود همیشگی خدمات بوده است. مؤسسات اجتماعی نظیر سیستمهای سلامت، قانونگذاری، پلیس، آموزش و بانک در این افزایش نقش بسیار مهمی داشتهاند. اما اکنون فناوریهای دیجیتال، ارتباطات شبکهای، سنسورهای بیولوژیکی و سایر فناوریها به هوشمندسازی بدن افراد کمک میکنند و به آنها نشان میدهد که در درونشان چه میگذرد و این اطلاعات در سلامتی افراد و افزایش طول عمر تأثیر زیادی دارد.
هوش مصنوعی در تشخیص بیماریها و درمان آن کاربرد دارد. رباتها از افراد کهنسال و آسیبپذیر مراقبت میکنند. از قدرت پردازندهها برای کشف دیانای افراد و از دادههای ژنومیک برای درمان شخصی کسانی که بهطورجدی بیمار هستند، استفاده میشود. تا سال ۲۰۳۰، درمان شخصی و مختص به بیولوژی فردی بیماران برای همه افراد در دسترس خواهد بود. با استفاده از سنسورهای پوشیدنی مانند دستبندهای هوشمند، میتوان تعداد ضربان قلب، تنفس، سطح استرس، سطح اکسیژن خون و الگوی خواب افراد را دریافت کرد. همچنین بیماران با استفاده از این ابزار از فشارخون خود، سطح قند خون و دیگر معیارهای سلامتی آگاه خواهند شد. بیماران بالای ۲۰ سال اینترنت را برای یافتن نشانههای تشخیص بیماری خود جستجو کرده و توصیههای درمانی برای خود پیدا میکنند. همچنین بیماران میتوانند از طریق رسانههای اجتماعی با یکدیگر در تماس بوده و در ارتباط با شرایط خود با یکدیگر صحبت کنند، نحوه درمان را مقایسه و در مورد پزشکان و بیمارستانها اطلاعات باارزشی به یکدیگر بدهند. بیمارانی که نیاز به توصیههای درمانی سریع دارند میتوانند با استفاده از اپلیکیشنهای گوشیهای هوشمند از پزشکان بهصورت مجازی مشاوره دریافت نمایند. با پرداخت هزینههای اندک بیماران میتوانند با استفاده از اپلیکیشنهای ویدئویی با پزشکان متخصص صحبت کرده و نسخه و توصیههای آنها را دریافت نمایند. ساختار خدماتی پزشکی تحت تأثیر فناوریهای تحولآفرین تغییر کردهاند.
شرکتهای دارویی با استفاده از فناوریهای دیجیتال، بر روی بیماران نظارت کرده و اطلاعات عملکرد داروها را ثبت مینمایند. این اطلاعات به پژوهشگران دارویی در بهبود داروها، پیدا کردن روشهای جدید درمان و آزمایش آنها در موقعیتهای واقعی کمک میکند.
مدتی است که رباتها در اتاقهای عمل برای انجام جراحیهای دقیق استفاده میشوند. همانطور که هزینههای رباتها بهشدت کاهش و عملکرد آنها افزایش مییابد، عملهای بسیاری با استفاده از ماشینها و تحت نظارت انسانها انجام میگیرد. زمانی که از رباتها بهعنوان دستیار در جراحی استفاده میشود، برشهای کوچکتر و دقیقتری که ایجاد میکنند موجب از دست دادن خون کمتر، درد کمتر و دوره درمان کوتاهتری برای بیمار خواهد شد و درنتیجه بیماران مدتزمان کمتری در بیمارستانها حضور خواهند داشت.
با پرینترهای سهبعدی دیجیتالی میتوان پروتزهای استخوانی و بخشهایی از بدن را تولید کرد. تولید اینها میتواند نزد مشتری، بهسرعت و با هزینههای کمتری انجام گیرد.
با پیشرفت سریع سنسورها و توانایی در نظارت بر معیارهای سلامت توسط وسایل پوشیدنی و قابلحمل، و همچنین قابلیتهای هوش مصنوعی بر مبنای اینترنت که تشخیص بیماریها را بهطور نمایی افزایش داده است، افراد بسیاری نیازهای اولیه سلامت خود را مرتفع میسازند.
بهزودی پزشکان میتوانند گزارشهای لحظهای تمامی بیماران خود را داشته باشند. این اطلاعات بهصورت بی-سیم در پایگاه دادههای ابری ذخیرهشده و با نظارت خودکار کامپیوترها بر این اطلاعات هرگاه نیاز به توجه اورژانسی بود به پزشکان اطلاع داده میشود. ضرورت تشکیل پرونده الکترونیکی سلامت، که بتواند بهسادگی در دسترس بیمار و پزشک معالج آن در بخشهای جراحی عمومی و مراقبتهای ثانویه قرار گیرد، حدود یک نسل میشود که بر همگان آشکار است. بااینحال، تعداد اندکی از کشورهای جهان یک سیستم ملی کارآمد در این زمینه در اختیاردارند.
نگرانیهای مربوط به حریم خصوصی (مانند فرانسه و هلند) و همچنین مقیاس گسترده چالشهای لجستیکی در برقراری ارتباط میان عناصر مجزای سیستمهای سلامت (مانند انگلستان و آلمان) مانعی کلیدی بوده است؛ ولی طی سالهای آتی، اکثر کشورهای اروپایی به دنبال پیادهسازی سیستمهای جامع پرونده الکترونیکی سلامت خواهند بود. در ایالت متحده آمریکا شاخهای از شرکتهای خدمات سلامت دیجیتال ایجادشده که سیستمهای موردنیاز پروندههای الکترونیکی سلامت را فراهم میسازند. بهطوریکه هر یک از سازمانها و شرکتها میتوانند از طیف گستردهای از ارائهدهندگان این خدمات انتخاب کنند، اگرچه تعاملپذیری محدود این سیستمها باعث میشود ساختار پروندههای الکترونیک سلامت ملی یا منطقهای دشوار شود. پروندههای الکترونیکی سلامت نهتنها روشی عالی برای اختیار دادن به بیمار و تسهیل انتخاب است، بلکه برای موفقیت سلامت دیجیتال ضروری است و همچنین ادغام پیشینه درمانی شخص را با مشاوره دیجیتال یا طرح درمانی ممکن میسازد. این پروندهها به مسئله عدم وجود دادهها و اطلاعات یکپارچه، بهروز، معتبر و دقیق در این صنعت پاسخ میدهد.
در ادامه کاربرد هر یک از فناوریهای دیجیتال بر صنعت بهداشت، درمان و سلامت ارائهشده است:
کلانداده
دادههای سلامت همچون سایر اطلاعات، از منابعی چون پروندههای الکترونیک سلامت، دادههای ژنتیک و عمومی سلامت و اطلاعات پژوهشی و رفتاری، با سرعتی بیسابقه در حال انباشته شدن هستند. طبق پیشبینیها دادههای سلامت دیجیتال تا سال۲۰۲۰ به ۲۵۰۰۰ پتابایت خواهد رسید. این حجم اطلاعات را میتوان فقط به کمک فناوری، با توانایی ارجاع متقابل به دادههای در سطح جمعیت یا یادگیری از تعاملات روزانه بین بیماران و پزشکان که کلید برخی از نوآورانهترین مدلهای خدمات درمانی دیجیتال هستند، مدیریت کرد.
هوش مصنوعی
پیشبینی میشود هوش مصنوعی با انجام وظایف کلینیکها و کسبوکارها که توسط انسانها انجام میشد، با سرعت و دقت بالاتر و استفاده از منابع کمتر، صنعت بهداشت و درمان را دچار تحول سازد. هوش مصنوعی میتواند پشتیبانی برای تصمیمگیریها و دستیاری برای پزشکان در وظایفی نظیر تشخیص بیماری بیماران، شتابدهی به توسعه داروها و ابزار جدید است و به سادهسازی وظایف پسخوان و پیشخوان مانند ایجاد نسخه پزشک، کمک کند.
در بخشی که دانش بالینی هر ۱۸ ماه یکبار دو برابر میشود، هوش مصنوعی میتواند در کمک به پزشکان بهمنظور بهرهگیری از کلیه اطلاعات و بینشهای موجود هنگام جستجو برای تشخیص یا درمان بیماری، نقشی کلیدی داشته باشد. برنامهها یا اپلیکیشنهایی که از هوش مصنوعی بهره میگیرند، همچنین میتوانند با ارائه اطلاعات سلامت به «افراد نگران سلامتی» و امکانپذیر ساختن بررسی بیماریهای جزئی و کسب اطمینان توسط آنها، بار مسئولیت پزشکان عمومی و بخش حوادث و فوریتهای پزشکی بیمارستانها را سبک کنند. بحث ابتدایی پیرامون احتمال قرار گرفتن هوش مصنوعی بهجای پزشکان درگذر زمان باعث شده انگیزهها برای استفاده از پتانسیل ابزارهای هوشمند در کنترل ماهرانه اطلاعات و راهنمایی آنها بهسوی تشخیص دقیقتر و درمان سنجیدهتر کاسته شود. پتانسیل ترکیب هوش مصنوعی پیشرفته با دادههای ژنومیک یا دادههای حاصل از حجم انبوهی از پروندههای الکترونیک سلامت، بسیار هیجانانگیز است.
پیشرفتهای هوش مصنوعی، فرصتهایی را برای حل مسائل و چالشهای بلندمدت کشورهایی نظیر هند ایجاد کرده است. هوش مصنوعی با ترکیب رباتیک و اینترنت اشیاء مربوط به درمان، با ارائه راهکارهایی به مشکلات این صنعت توجه کرده و به دولتها در رسیدن به اهدافشان کمک میکند. هوش مصنوعی در بخشهای مختلف این صنعت نظیر آموزش، پژوهش، درمان، تصمیمگیری، شناسایی بیماری در سریعترین زمان ممکن و پایداری در سلامت کمک میکند.
قدرت پردازش هوش مصنوعی بهشدت زمان تحلیل اطلاعات و انجام آزمایشها را کاهش میدهد. همچنین بخش تحقیق و توسعه شرکتهای داروسازی، این فناوری را برای پیشبینی ارتباط بین مکانیزمهای بیولوژیکی و نشانههای بیماری بهکار میگیرند. هوش مصنوعی همچنین پتانسیل بهبود برنامههای درمانی بیماران را دارد.
اما باید قضاوت انسانی در نتایج برگرفته از هوش مصنوعی بکار گرفته شود. مؤسسه فناوری ماساچوست منبع اکتشافات هوش مصنوعی است و اقدامات چند میلیون دلاری آن با همکاری هاروارد برای ایجاد استانداردهای اخلاقی در این حوزه، مثال مناسبی برای اشتیاق به هوش مصنوعی پیشرفته با فهم محدودیتهای آن است.
با استفاده از هوش مصنوعی، اسکن بدن و دیگر خدمات بهبود مییابد و زمان پاسخ به آزمایشها و اسکنها کاهشیافته و بیماران استرسی برای صبر کردن برای گرفتن جواب آزمایش نخواهند داشت. با استفاده از الگوریتمهای هوش مصنوعی، تصاویر تحلیل خواهند شد و زمان بسیاری ذخیرهشده و بهرهوری افزایش مییابد.
بهطور خلاصه هوش مصنوعی در این صنعت همچون دیگر صنایع به کاهش هزینهها و بهبود فرآیندها کمک میکند. انجام وظایف با سرعت و دقت بالاتر و با منابع کمتری انجام میشود. فرآیندها سادهتر شده، توسعه داروها و ابزارهای جدید، سریعتر انجام میشود. زمان تحلیل و پاسخ آزمایشها کمتر شده و استفاده از کلیه اطلاعات در تشخیص امکانپذیر میشود. بیماران با استفاده از اپلیکیشنهای هوش مصنوعی آگاهتر شدهاند و این اپلیکیشنها دستیاری برای تشخیص دقیقتر پزشکان شدهاند. با استفاده از این فناوری سطح سواد سلامت شهروندان ارتقا یافته، داروها و تجهیزات پزشکی با کاهش هزینهها، افزایش دقت و بالابردن سرعت، بهبود مییابند، به نیازها، ترجیحات و انتظارات در حال تغییر مصرفکنندگان بهسرعت پاسخ میدهد و همچنین هزینهها را کاهش داده و مشکلات مربوط به ایمنی و امنیت و کمبود نیروی کار را حل میکند.
اینترنت اشیاء
روند ارتباطی انسانها شامل ارتباط الکترونیک بین مردم و افزایش انفجاری اخیر در دستگاههای متصل، انتقال اطلاعات بین بیماران و پزشکانشان را تسهیل میکند، که عاملی توانمندساز و کلیدی برای سلامت دیجیتال محسوب میشود.
ابزارهای پوشیدنی، سنسورهای از راه دور و ابزارهایی که نظارت و انتقال اطلاعات را بهصورت الکترونیکی انجام میدهند، تفاسیر بهتری از اطلاعات و تشخیص عیب و درمان بهتری را فراهم خواهند کرد. اینترنت اشیاء بااتصال همهچیز به هم، تجربه بیماران را بهصورت مجازی بهبود میبخشد. آنها بهراحتی و بهصورت آنلاین با مشاوران و پزشکان در ارتباط خواهند بود و دیگر از زمان انتظارهای طولانی و عدم مراجعه به پزشک منتخب خود، آسیب نخواهند دید.
با استفاده بیشتر از فناوری نظارت از راه دور، در معرض ریسکها و هزینههای بستری قرار گرفتن و نیاز به مراقبت از بیمار بستریشده کاهش خواهد یافت. نسل بعدی فناوریهای نظارت از راه دور احتمالاً شامل استفاده از حسگرها خواهد شد، چه این حسگرها برای فناوری خاصی طراحیشده باشند، و یا حسگرهای موجود در دستگاههای متصل در حال رشد در خانههای مدرن باشند. اپلیکیشنها و دستگاههایی که قادرند از توان رایانشی تلفنهای هوشمند بهمنظور اجرای قابلیتهای ابزارهای تشخیصی بهره ببرند این امکان را فراهم میآورند که دادههای بیشازپیش پیچیده از راه دور با مشاوران به اشتراک گذاشته شود. با گذر زمان بیمارستان صرفاً به مرکز اورژانس یا مراقبتهای ویژه تبدیل خواهد شد.
فناوری تلفنهای همراه و اتصالات بیسیم در بازار سلامت سالها مورداستفاده قرارگرفته و به ارائهدهندگان خدمات سلامت اجازه داده است تا با بیماران از طریق خدمات «ویزیت مجازی» یا «درمان از راه دور» با استفاده از فناوری VoIP و دستگاههای تلفن همراه ارتباط برقرار نمایند.
علیرغم اینکه این خدمات مزایای قابلتوجهی دارند، فناوری اینترنت اشیاء فرصتهای متمایز و تازهای در صنعت سلامت خلق میکند. این راهکارها در صنعت سلامت بهمنظور ارائه خدماتی مانند نظارت بر بیمار از راه دور، درمان بیماران از راه دور و پشتیبانی از راه دور برای مطالعات بالینی و کلینیکی کاربرد دارند.
راهکار رایج مبتنی بر اینترنت اشیاء که متشکل از یک یا چندین دستگاه پزشکی تأییدشده سازمان غذا و دارو است، پلتفرم مراقبت و درمان است که دادههای مرتبط را از دستگاهها جمعآوری مینماید، در پایگاه ابری ذخیره و برای تحلیل و پردازش آماده میکند.
دستگاهها و وسایل پزشکی اغلب با فناوری بلوتوث بهمنظور ایجاد امکان اتصال به یک دستگاه تلفن همراه و برنامههای آن طراحیشده است. بنابراین برخی از دستگاهها مبتنی بر اتصال سلولی یا وای- فای ساختهشده و بهطور مستقیم به پلتفرم فضای ابری متصل میشوند. ارائهدهندگان خدمات سلامت، مراکز تماس حرفهای، بیمار و اعضای خانواده انتخابشده بیمار به دادههای درون سیستم سلامت متصل به IoT دسترسی دارند. بهعلاوه این دادهها اغلب میتوانند با دیگر سیستمهای سوابق سلامت الکترونیکی EHR یا سوابق پزشکی الکترونیکی EMR ادغام شوند.
اینترنت اشیاء، نظارت بر بیماران درون خانه را امکانپذیر میسازد و با سیستم پایش و هشدار قلبی، اندازهگیری فشارخون و دیگر دستگاهها و وسایل مرتبط با جراحت و بیماریهای مزمن، مراقبتهای پس از مبتلا شدن را انجام میدهد. همچنین با اطلاعات بهدستآمده مطالعات پژوهشی پزشکی را انجام میدهد که این پژوهشها در شرکتهای داروسازی و برنامههای تغذیهای کاربرد خواهند داشت.
محرک استفاده از راهکارهای مبتنی بر اینترنت اشیاء در صنعت سلامت، صرفهجویی در زمان و هزینه و کاهش ریسک است که به علت استفاده از این فناوری در درمان از راه دور حاصل میشود. ارتباطات آنلاین با پزشکان و مشاوران و امکان انتقال و تسهیم اطلاعات از دیگر مزیتهای این فناوری است که به بهبود فرآیند درمان و ارتقای رضایت بیمار میانجامد. این فناوری با قابلیتهای فوق، دسترسی عادلانه به خدمات سلامت باکیفیت و قیمت مناسب را امکانپذیر کرده و به چالشهای عدم وجود دادهها و اطلاعات یکپارچه، بهروز، معتبر و دقیق، انطباق با نیازها، تقاضاها و انتظارات در حال تغییر مصرفکنندگان، هزینههای اقتصادی و کمبود نیروی کار پاسخ میدهد.
رباتیک
رباتیک در سه بخش درمان، ایجاد خدمت و محیط درمان این صنعت تأثیر میگذارد. در بخش درمان، رباتیک در مراقبتهای درمانی و توانبخشی و ارتقاء سلامت کاربرد دارد و در بخش ایجاد خدمت، بر روی منابعی که برای خدمات درمانی و سلامت استفاده میشود، نظیر منابع انسانی، محل درمان، مدیریت مواد، پژوهش، نظارت و فناوری اثرگذار خواهد بود. رباتهایی که در محیط درمان استفاده میشوند، فرصتهایی را برای امنیت و سلامت کارکنان صنعت سلامت فراهم مینماید.
استفاده از فناوریهای رباتیک در صنعت سلامت، محصولات و خدمات جدیدی را ایجاد و منجر به خلق بازارهای جدید شده است. اثر رباتهای درمانی در عملکردهای کلینیکی عبارتاند از:
تسهیل فرآیندهای درمانی بهوسیله دستورالعملهای دقیق از ابزار و وسایل، تجهیزات شناسایی بیماری و درمان آنها
بهبود امنیت و کیفیت کلی درمان، کاهش دوره درمان بیماری و تعداد درمانهای صورت گرفته
بهبود صرفه اقتصادی درمان بیمار
توانایی ارائه خدمات به مناطق دورافتاده
بهبود در آموزش کارمندان این حوزه با استفاده از شبیهسازها
ارتقاء استفاده از اطلاعات برای تشخیص بیماری و درمان آن
این صنعت پتانسیل کسب سود از خودکارسازی جریانهای کاری را دارد. حوزههایی که رباتیک میتواند در این صنعت ارزش ایجاد کند عبارتاند از:
رباتهای جراحی
نظارت بر علائم حیاتی (مانند خون)
درمان از راه دور
خدمات بیمارستانی
رباتهای دارویی
تولید ابزار و وسایل درمانی
شبیهسازی محیط برای آموزش کارکنان
همراهانی که بر سلامت تمرکز دارند (مخصوصاً افراد سالمند)
بهطور خلاصه مزایای استفاده از رباتیک، امنیت و سلامت، ایجاد محصولات و خدمات جدید و خلق بازارهای جدید، تسهیل فرآیندهای درمانی، بهبود امنیت و کیفیت کلی درمان، کاهش دوره درمان و تعداد درمانهای صورت گرفته، بهبود صرفه اقتصادی درمان بیمار، توانایی ارائه خدمات به مناطق دورافتاده، بهبود آموزش کارمندان با استفاده از شبیهسازها، بهبود در استفاده از اطلاعات برای تشخیص و درمان بیماری و خودکارسازی جریانهای کاری است. این مزایا به مسائل ضرورت بهبود داروها و تجهیزات پزشکی، روند پیر شدن جمعیت، هزینههای اقتصادی، هزینههای ناپایدار درمان، ایمنی و امنیت و کمبود نیروی کار پاسخ خواهد داد.
اینترنت نسل پنجم
یکی از چالشها و مسائل مهم این صنعت، عدم دسترسی خدمات بهداشتی و درمانی به تمام نقاط کشور است. اینترنت نسل پنجم، با سرعت بیشتر و تأخیر زمانی کمتر، برگزاری ویدئو اجلاسهای مؤثر و شناسایی بیماریها از راه دور را ممکن میسازد. همچنین انجام رویههایی را در مناطقی که عدم دسترسی به افراد حرفهای وجود دارد، ممکن میسازد. این نسل اینترنت به اعتمادپذیری خدمات بهداشت و سلامت نیز کمک میکند. اینترنت نسل پنجم در فناوریهای موبایل موجود، قابلیت اطمینان بیشتری دارد. با استفاده از اینترنت نسل پنجم، اینترنت اشیاءِ درمانی، توانمند شده و به نظارت و نگهداری اثربخش تجهیزات درمانی کمک میکند و زمان ازکارافتادگی را کاهش خواهد داد. سرعت زیاد اینترنت نسل پنجم و گستردگی آن، به پزشکان کمک میکند که دسترسی بهتری به اطلاعات و آزمایشهای بیماران داشته باشند. به دلیل اینکه فناوریهای پوشیدنی، کاربردهای متفاوتی دارد و توسط افراد بسیاری استفاده میشود، اطلاعات درمانی زیادی از بیماران در زمان مناسبی در دسترس قرار خواهد گرفت. اینترنت نسل پنجم هزینههای بیمارستانها را با کاهش مراجعات و کاهش هزینههای بیماران و ایجاد امکان مدیریت خویش، کاهش میدهد. کاهش هزینهها، بهسرعت آمادگی پزشکان و بیماران در پذیرش مراقبتهای بهداشتی درمانی توانمند شده با اینترنت نسل پنجم، بستگی دارد. بیماران میتوانند بر بیماری خود نظارت داشته باشند و درمان خود را انجام دهند و اطلاعات خود را برای پزشک خود ارسال نمایند. این مورد باعث کاهش هزینههای سفر بیماران نیز است. با فراگیر شدن اینترنت نسل پنجم، مدیریت بیماران در نقاط دوردست به روشی مقرونبهصرفه انجام میگیرد.
اینترنت نسل پنجم با ایجاد امکان ویدئوکنفرانسها و شناسایی بیماریها از راه دور و خدمترسانی در مناطق دورافتاده، دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی را برای همهی افراد امکانپذیر مینماید. همچنین امنیت محیط کار را افزایش میدهد. نظارت و نگهداری اثربخش تجهیزات درمانی و درنتیجه کاهش ازکارافتادگی، هزینهها را کاهش خواهد داد. کاهش مراجعات و هزینههای بیمارستان، مدیریت بیماری و اطلاعات خود و درنتیجه کاهش هزینههای بیماران به چالشهای مراجعان سلامت و بیماران و هزینههای بسیار بالای درمان و کمبود نیروهای موجود، پاسخ میدهد.
رسانههای اجتماعی
پیشرفت در فناوریهای ارتباطی، توزیع دانش را در میان فراهمکننده خدمت و بیماران بهبود میبخشد و رفتارهایی برای ممانعت از بیماری ازجمله بیماریهای مزمن نظیر سرطان و بیماریهای قلبی و عروقی را ممکن میسازد. شبکههای اجتماعی و ارتباطات از طریق موبایل به همراه تحلیلهای داده، کمپینهای سلامت عمومی را توانمند میسازد. این کمپینها برای افزایش آگاهی، تأثیرگذاری بر باورهای فرهنگی و بهبود عملکردهای اصول بهداشتی، طراحیشدهاند. بیماران میتوانند از طریق رسانههای اجتماعی با یکدیگر در تماس بوده و در مورد شرایط خود با یکدیگر صحبت کنند. همچنین آنها با یکدیگر نحوه درمان را مقایسه کرده و در مورد پزشکان و بیمارستانها اطلاعات باارزشی را تسهیم مینمایند. بیماران از این طریق با پزشکان متخصص در ارتباط هستند و از توصیههای آنان استفاده کرده و با کاهش مراجعات، هزینهها را کاهش میدهند.
رسانههای اجتماعی با توزیع دانش و ایجاد کمپینهایی، سطح سواد جامعه را افزایش خواهند داد و با اثرگذاری بر روی رفتار افراد، سبک زندگی را تغییر و درنتیجه منجر به کاهش بیماریهای مزمن میشود. همچنین با بهکارگیری از دادههای موجود در این شبکهها و تحلیل این دادهها، میتوان به اطلاعات مفیدی دست پیدا کرد؛ از این اطلاعات در بهبود داروها و تجهیزات استفاده میگردد.
پرینت سهبعدی
فناوریهای پیشرو نظیر پرینت سهبعدی، پیشرفتهای موردنیاز سختافزاری را برای مراقبتهای بهداشتی تسهیل مینماید. روشهای جدید تولید مانند پرینت سهبعدی، هزینههای درمان و تولید وسایل درمانی را کاهش میدهد. پرینت سهبعدی مزایای بسیاری را نسبت به تولید به روش سنتی ایجاد میکند. تولید سریعتر نمونهها، ایجاد آیتمهای پیچیده و شخصیسازیشده و تغییر سریع طراحی از ویژگیهای پرینت سهبعدی است. پیشرفت این فناوری، برای کاربردهای درمانی مخصوصاً زمانی که به یک راهکار به تعداد اندک، پیچیدگی زیادی و شخصیسازیشده نیاز است، اهمیت بیشتری مییابد. پرینت سهبعدی برای ساخت و تولید پروتزها و ایمپلنتها بکار گرفته میشود.
رایانش ابری
در فناوریهای ذکرشده بیان شد که اطلاعات بیماران با استفاده از ابزارهای پوشیدنی و تجهیزات متصل به اینترنت دریافت میشود و برای پزشکان و حتی خود بیماران قابلدسترسی و نظارت است. این اطلاعات در پایگاههای مبتنی بر ابر ذخیره میشود. همچنین اپلیکیشنهایی برای خدمترسانیهای بهداشت و سلامت وجود دارند که این اپلیکیشنها را نیز میتوان با رایانش ابری در اختیار بیماران و پزشکان قرار داد. یکی از چالشهای این صنعت کنترل و بصریسازی میلیونها اطلاعات درمانی و اجتماعی است که نیاز به زیرساختی برای اتصال کلینیکها، مراکز درمانی مختلف و بیمارستانها را ایجاد میکند. در اینجا قدرت رایانش ابری پاسخگوی این چالش خواهد بود. رایانش ابری به مسائلی نظیر عدم وجود اطلاعات یکپارچه، معتبر و دقیق پاسخ داده و هزینههای بسیاری را کاهش خواهد داد.
بلاکچین
بلاکچین توانایی ارتقاء همکاری، اعتماد، قابلیت نظارت و بازرسی در طول وظایف مختلف مانند آزمایشهای کلینیکی، مدیریت زنجیره تأمین، تراکنشهای مالی، اعتبارنامهها و فرآیند شکایات را دارد.
دانشکدهی پزشکی هاروارد بهتازگی یک گزارش منتشر کرد که نشان میداد سالانه حدود ۴۴۵ میلیارد دلار در حوزهی سلامت بهدلیل کلاهبرداری و تقلب از دست میرود. فقط در سال ۲۰۱۵، در ایالاتمتحده، بیش از ۷۰۰ میلیون دلار در این حوزه کلاهبرداری شده است. به همین دلیل، این صنعت بهشدت به سامانهای نیاز دارد که قابلیتهایی برای تأیید و بررسی صحت امور داشته باشد. بلاک چین میتواند این نیاز را برطرف کند و بنابراین اجرای یک سامانهی مبتنی بر بلاک چین در صنعت بهداشت جهانی ضروری است.
نظام پزشکی فعلی، از بخشهای جداگانه و متمرکز بسیار زیادی تشکیلشده است؛ بیمارستانهای دولتی و خصوصی، کلینیکها، درمانگاهها، کلینیکهای تشخیصی، مطبهای خصوصی و بخشهای دیگری که هر یک بهطور جداگانه فعالیت میکنند. مسلماً از چنین مجموعهی بزرگ و پراکندهای از سازمانهای دولتی و خصوصی انتظار نمیرود کارایی چندانی داشته باشند. برای روشنشدن موضوع، فقط شهر بوستون بهتنهایی حدود ۲۶ سامانهی مختلف برای ثبت اطلاعات پزشکی الکترونیکی دارد. این پراکندگی نوعی هرجومرج به همراه دارد و دغدغهی بزرگی برای حوزهی سلامت است. به همین دلیل، متخصصان این حوزه با تشکیل تیمی از محققان سراسر جهان تصمیم دارند با همکاری یکدیگر راهی برای حل این مشکل پیدا کنند.
پژوهشگران دانشگاه امآیتی مقالهای کاربردی منتشر کردهاند و در آن به توصیف یک سامانهی مبتنی بر بلاکچین پرداختهاند که میتواند به همهی این سازمانها کمک کند و به روشی ایمنتر و کارآمدتر به تبادل دادهها بپردازند. این سامانه از بلاکچین اتریوم و فناوری قرارداد هوشمند برای انجام این کار استفاده میکند، موضوعی که تا چند سال پیش عملاً غیرممکن بود.
با استفاده از یک شبکهی بهداشت جهانی مبتنی بر بلاکچین میتوان همهی سوابق درمان بیماران را یکجا ثبت کرد. هر بیمار میتواند یک اثرانگشت منحصربهفرد بلاکچینی داشته باشد تا از واقعیبودن هویت او و سوابق درمانیاش اطمینان حاصل شود. هنگامیکه از این سامانه برای حجم عظیمی از دادهها استفاده شود، متخصصان حوزهی سلامت بهخوبی متوجه خواهند شد که این روند جدید تا چه اندازه میتواند دقیق باشد.
سامانهی کنونی بهداشت جهانی، پروندههای بیماران را به شکلی کاملاً متمرکز نگهداری میکند. حتی در بسیاری از کشورهای درحالتوسعه، هنوز از پروندههای کاغذی استفاده میشود. ازآنجاییکه هزینههای پیادهسازی سامانهی ثبت سوابق بیماران مبتنی بر بلاک چین اندک است، میتوان همهی سوابق درمان بیماران را روی یک سامانهی کلی ثبت کرد. پلتفرمهایی مانند مدیکالچین در حال حاضر چنین خدماتی را به متخصصان حوزهی سلامت ارائه میکنند و در این کار با موفقیت روبهرو شدهاند.
یکی دیگر از کاربردهای مهم بلاکچین بهبود روند تحقیقات پزشکی جهانی است. با استفاده از بلاکچین میتوان تا حد زیادی بر نتایج آزمایشهای دارویی به شکل آنی نظارت کرد. پیادهسازی پروتکلهای درمانی جدید بسیار هزینهبر است و نظام فعلی، استفادهی بهموقع از دادهها را غیرممکن میسازد.
با استفاده از زنجیره تأمین مبتنی بر بلاکچین میتوان مؤلفههای متعددی نظیر زمان و مکان توزیع و عرضهی داروها را با دقت بیشتری مورد پایش قرار داد. پایش این تغییرات بهراحتی از طریق بلاک چین امکانپذیر است و همهی نتایج، غیر قابلتغییر خواهند بود. با توجه به برآوردهای کارشناسان، داروهای تقلبی سالانه بیش از ۲۰۰ میلیون دلار به این صنعت خسارت وارد میکنند. فناوری بلاک چین بهخوبی در زنجیره تأمین کاربرد دارد و در حال حاضر شبکههای بزرگ حملونقل نیز که همین نگرانیهای لجستیکی را دارند تا حد زیادی از این فناوری استفاده میکنند. فناوری بلاک چین برای بیماران امکان اطمینان یافتن از معتبر بودن داروها را فراهم میکند. حتی میتوان این سامانه را طوری برنامهریزی کرد که تاریخ تولید و جزئیات دیگر مربوط به داروها را در اختیار بیماران قرار دهد.
پلتفرم مدیلجر یکی دیگر از پلتفرمهای موفق در صنعت پزشکی است که با بهرهگیری از ویژگیهایی مانند بررسی رعایت الزامات قانونی، پیگیری، ردیابی و پروتکلهای امنیتی، یک سامانهی معتبرِ مقرونبهصرفه را به شرکتهای دارویی ارائه میکند. این پلتفرم با سیستم GS-1 سازگار است و یک پورتال ویژه نیز برای مدیران این شرکتها در نظر میگیرد تا در صورت نیاز به اطلاعات حیاتی شبکه دسترسی داشته باشند. این پلتفرم از بلاک چینی استفاده میکند که در آن هرکسی برای استفاده از دادهها نیازمند اخذ مجوز است. بهاینترتیب میتوان از دادههای بیماران در برابر کاربردهای غیرمجاز حفاظت کرد. توسعهدهندگان این پلتفرم بر این باورند سامانههای زنجیره تأمین مبتنی بر بلاک چین تا سال ۲۰۲۰، کاملاً قانونی خواهد شد. سازمان غذا و دارو نیز در حال حاضر به این پلتفرم واکنش مثبت نشان داده است. با چنین حجم عظیمی از مبالغ ازدسترفته به دلیل تقلب، ظاهراً چارهای بهجز پذیرفتن فناوریهای در حال ظهور باقی نمیماند.
یکی دیگر از نگرانیهای حوزهی بهداشت، امنیت دادههاست. متأسفانه فقط در سال ۲۰۱۵، حدود ۱۴۰ میلیون مورداستفادهی غیرمجاز از اطلاعات مربوط به بیماران رخ داد. شبکههای بلاک چین میتوانند از اطلاعات ارزشمند بیماران محافظت به عملآورند و امکان هرگونه دستکاری یا حذف اطلاعات را از افراد خرابکار سلب کنند. ارائهدهندگان خدمات بهداشتی همواره نگران امنیت دادهها هستند و فقط فناوری بلاکچین میتواند ابزارهایی را به این بخش ارائه کند که در آن بتوان از اصل اسناد آنلاین حفاظت کرد و صحت آنها را موردبررسی قرار داد. سامانههای صدور صورتحساب نیز میتوانند از مزایای قابلیتهای اضافهشده به سیستمهای مبتنی بر بلاک چین بهرهمند شوند. بهعنوان نمونه، بیماران با استفاده از قراردادهای هوشمند میتوانند به شکل خودکار صورتحسابهایشان را بهمحض تکمیل مراحل درمانیشان پرداخت کنند. بهعلاوه، سامانهی تأیید بلاکچین میتواند از تقلب در کارتهای اعتباری جلوگیری به عمل آورد.
فراتر از همهی اینها، یک پلتفرم بهداشت جهانی میتواند از یک توکن برای پرداخت همهی هزینههای پزشکی در آینده استفاده کند. با این کار مردم در سراسر جهان بدون محدودیتهای منطقهای یا ارزی میتوانند از مراقبتهای بهداشتی در سطح جهانی برخوردار شوند.
پذیرش بلاکچین توسط صنعت بهداشت و درمان در جهان در دوران ابتدایی خود بسر میبرد. نتایج مطالعه دیلویت حاکی از آن است که در سال ۲۰۱۷، سازمانهای بهداشت و درمان و علوم زندگی که تمایل داشتند از این فناوری استفاده کنند از سازمانهای سایر صنایع بیشتر بودند (۳۵ درصد).
بهطور خلاصه میتوان گفت، با استفاده از بلاکچین و کاهش تقلبهای این صنعت، هزینههای اقتصادی کاهش خواهد یافت. همچنین این فناوری به داشتن دادهها و اطلاعات یکپارچه، بهروز، معتبر و دقیق در حوزه سلامت با حفظ حریم خصوصی و امنیت دادههای بیماران، کمک میکند. همچنین با پایش متغیرهای مختلف نظیر زمان و مکان، عرضه داروها را بهبود میبخشد. درنهایت با استفاده از بلاکچین، به چالشهایی نظیر رگولاتوری و امنیت سایبری نیز میتوان پاسخ داد.
واقعیت افزوده
ابزارهای واقعیت افزوده و مجازی برای ارتقاء سلامت، عیب شناسی، آموزش و درمان استفاده میشود. این ابزار بهمنظور افزایش آموزش و آگاهی در مورد شرایط و برنامههای درمانی بیماران مفید خواهد بود. همچنین آنها میتوانند با استفاده از تمرینهای مجازی و آرامسازی، درمان خود را انجام دهند. این ابزار برای تقویت هوش بیماران روانی نیز کاربرد دارد و به آنها کمک میکند در مکانهایی که ازلحاظ فیزیکی برایشان محدودیت دارد، قرار گیرند. همچنین به بیماران آلزایمر کمک میکند که حافظه خود را تقویت کنند. در فرآیند درمان نیز به جراحان کمک میکند که با استفاده از عینکهایی، حین عمل جراحی، اطلاعات افزودهای از بدن بیمار را داشته باشند و یا رویه عمل را قبل از جراحی شبیهسازی کنند. این عینکها امکان دیدن سیتیاسکنها و سایر تصاویر بیمار را بر روی بدن بیمار فراهم میکند. این فناوری که عکسبرداری دوبعدی و دیگر اطلاعات بیماران را به مدل سهبعدی از آناتومی بیمار تبدیل میکند، کارایی عملهای جراحی را افزایش و هزینهها را بهینهسازی مینماید و خطاها را کاهش میدهد.
واقعیتهای دیجیتال در برنامههای آموزشی هم کاربرد دارد. بهعنوانمثال آموزش آناتومی بدن یکی از نمونههایی است که میتوان با واقعیت افزوده بهبود داد. این فناوریها کیفیت و جامعیت چکآپهای روتین را ارتقاء میبخشد و جمعآوری اطلاعات روزانه مانند فعالیتهای ورزشی، نظارت بر نشانههای اصلی، نیاز به درمان و رویدادهای خطرناک تسهیل مینماید.
چالشهای توسعه فناوری در بخش سلامت
در آوریل سال ۲۰۱۴، کمیسیون اروپا در انتشار گزارش خود در مورد سلامت همراه، برنامه مشاوره گستردهای را با ذینفعان در ارتباط با استقرار سلامت همراه راهاندازی کرد تا زمینه استفاده از پتانسیلهای موجود را فراهم آورد. کمیسیون اروپا ۲۱۱ پاسخ دریافت کرد. موانع اصلی شناسایی شدند که عبارت بودند از:
فقدان استانداردهای موردتوافق برای حفاظت از دادهها، حفظ حریم خصوصی و امنیت اطلاعاتی؛
نگرانیها در مورد ایمنی، کیفیت خدمات و تعهدات به بیمار؛
نگرانیهای مربوط به فقدان شواهد کافی اثربخشی هزینهها و زمان زیاد موردنیاز برای ایجاد این شواهد؛
فقدان یک چارچوب حقوقی و قانونی روشن؛
سازگاری ضعیف با سیستم و نیاز به استانداردهای همکاری مشترک؛
مدلهای تأمین بودجه و بازپرداخت ناکافی؛
نابرابری در دسترسی بیمار و مراقبان به فناوری؛
مقاومت فرهنگی در برابر ارائهدهندگان خدمات درمانی.
اقدامات پیشنهادشده توسط ذینفعان پروژه عبارت بودند از:
ایجاد اعتماد از طریق توسعه تدابیر قوی برای حفظ حریم خصوصی و امنیت اطلاعات، (برای مثال مکانیزمهای رمزگذاری و احراز هویت دادهها) و وجود ساختارهای دولتی روشن جهت استفاده از دادههای بزرگ، ازجمله توانایی به اشتراکگذاری دادههای برنامههای سلامت با پروندههای الکترونیکی سلامت،
اتخاذ اصول کلیدی در کوچکسازی دادهها، حفاظت از دادهها از طریق طراحی و حفاظت از دادهها (بهصورت پیشفرض، درزمانی که قانون برنامهریزیشده حفاظت از دادهها اتخاذشده است.)
قادر ساختن بیماران به کنترل دادههای خود، بهویژه اطلاعاتی که میخواهند به اشتراک بگذارند، (در عین حفظ حق به اشتراک نگذاشتن دادهها) و همچنین قادر ساختن بیمار به مشاهده اینکه چه کسی و به چه منظوری از دادهها استفاده میکند.
توسعه قوانین الزامآور برای تعیین مرز بین برنامههای سبک زندگی و برنامههای تندرستی و شفافیت معیارها برای تشخیص برنامههای پزشکی و نحوه قانونگذاری در ارتباط با این برنامهها
جمعآوری شواهد در مورد منافع اقتصادی و شرکت دادن مراکز درمانی، بیماران و مراقبان در طراحی راهحلها، توسعه مدلهای کسبوکار جدید، چراکه هزینه بسیاری از خدمات فناوری همراه در بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا پرداخت نمیشود و بودجه مشخصی برای آنها وجود ندارد.
کمک به کارآفرینان برای دسترسی به بازار خدمات درمانی.
جمعبندی
خدمات دیجیتال از مهمترین عوامل تحول صنعت بهداشت و درمان در دههی پیشرو میباشد و برای بهبود در سلامت جهانی، این صنعت نیاز به تحول دارد. سیستم بهداشت و درمان در آینده متفاوت خواهد بود و با تمرکز بر مصرفکنندگان، به شهروندان اجازه میدهد که مسئولیت مدیریت سلامت خود و خانواده را بر عهده گیرند. بهداشت و درمان مدرن در بهبود سلامت جهانی و کیفیت زندگی افراد بسیار موفق عمل کرده است. با این وجود، ذینفعان این صنعت با کشمکش و فشارهای زیادی مواجهاند. هزینههای بهداشت و درمان، مسنتر شدن جمعیت، افزایش شیوع بیماریهای مزمن، هزینههای ناپایدار بهداشت و درمان، منابع انسانی دارای مهارت اندک و افزایش اثرات مصرفکنندگان توانمند شده از جمله این فشارها هستند.
فناوریهای دیجیتال راهکارهایی برای پاسخ به این مسائل ارائه خواهند داد. خودکارسازی در فرآیندهای تشخیص بیماری و درمان، نگهداری از افراد کهنسال و آسیبپذیر و تحلیل اطلاعات و انجام آزمایشهای تحقیق و توسعه داروسازی با استفاده از هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء، رباتیک، رایانش ابری و اینترنت نسل پنجم، هزینههای درمان را کاهش و افزایش بیماریهای مزمن را کنترل کرده و به تقاضا و انتظارات در حال تغییر مصرفکنندگان پاسخ خواهد داد. همچنین جمعآوری اطلاعات از طریق سنسورها و ابزار پوشیدنی، اینترنت اشیاء و ذخیره آن در پایگاههای ابری و بلاکچین، اطلاعات یکپارچه، به روز، معتبر و دقیق در حوزه سلامت را فراهم مینماید و با استفاده از واقعیت افزوده و مجازی و اپلیکیشنهای موبایل سطح سلامت شهروندان و امنیت خدمات سلامت افزایش مییابد. با استفاده از رسانههای اجتماعی، اینترنت اشیاء و رایانش ابری، تعامل و اشتراک اطلاعات بین افراد و متخصصان ایجاد شده و مسائلی نظیر سبک زندگی ناسالم شهروندان، پایین بودن سطح سواد سلامت شهروندان، افزایش بیماریهای مزمن و هزینههای ناپایدار درمان حل میگردد. لازم به ذکر است برای توسعهی راهکارهای فناوریهای دیجیتال توجه به چالشها و مسائل توسعه ضروری به نظر میرسد.
-
راهنمای استفاده:
دانلود فایل
-
محتوای فایل دانلودی:
91اسلاید تخصصی